İş Kazası Bildirimi

İş kazası bildirimi işçinin iş yerinde, işi gereği yapmakla yükümlü olduğu veya işveren tarafından verilen başkaca işin yapılması sırasında geçirdiği kazanın, işverence yapılması gereken bildirimini ifade eder. İş kazası bildirimi kanunda belirtilen süreler içerisinde SGK’ya yapılır. Sosyal Güvenlik Kurumuna süresi içerisinde iş kazası bildirimi yapılmaz ise, işveren uhdesinde ödemekle yükümlü olduğu bir para cezası söz konusu olacaktır.

İşçi kaza geçirdiğinde iş yerinde olmasa dahi iş kazası sayılan haller de vardır. Tüm bu hususlar 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda düzenlenmiştir. İş Kazası Bildirimi için şu linke tıklayın: https://uyg.sgk.gov.tr/IsvBildirimFormu/welcome.do

İş Kazası

İş kazası kavramının ortaya çıkacağı haller 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 13. maddesinde belirtilmiştir. Buna göre işçinin geçirmiş olduğu kazanın bu kapsamda değerlendirilebilmesi için bir takım şartlar mevcuttur.

Şartları

• İşçinin geçirmiş olduğu kazanın işyerinde olduğu sırada gerçekleşmiş olması,
• Sigortalı olduğu yer tarafından yapılan iş sebebiyle veya bağımsız olarak kendi namına çalışıyor ise yaptığı iş nedeniyle,
• Bir başkasının iş yerinde çalışan sigortalı, asıl görev yaptığı işyerinin dışında işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi sebebiyle işini yapamadığı dönemlerde,
• Süt iznine çıkan kadının, çocuğunu emzirmek için ayırdığı zamanlarda,
• İşveren tarafından sağlanan araçla, işçinin kaza geçirmesi sonucunda.

Yukarıda tahdidi olarak sayılan hallerde ortaya çıkan iş kazasının işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna iş kazası bildirimi olarak bildirilmesi gerekmektedir. İşçinin ücretli veya ücretsiz izin kullandığı vb. durumlarda geçirmiş olduğu kazalar bu tanıma uymamaktadır. Bildirilmemesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işverene para cezası kesilir. İşveren bu cezayı ödemekle mükelleftir. Ödenmemesi halinde ise SGK tarafından icra takibi başlatılarak cebri icra marifetiyle ödenmesi sağlanabilir. İcraya başvurulması halinde işveren zor durumda kalabilir. İşyerine ait taşınır veya taşınmazlar haczedilebilir. Bu da işverenin mağduriyetine sebep olur.

İş kazası sonucunda işçide oluşan zararları sadece maddi ve cismani olarak düşünmemek gerekir. İşçinin kaza sonucunda psikolojisinin bozulması, ruhsal sorunlar yaşaması da başlı başına yeterlidir. Geçirmiş olunan kaza aynı anda sonuçlar doğurabileceği gibi daha sonradan ortaya çıkabilecek problemlerde oluşturabilir. Bu problemler hastane marifetiyle tespit edilir ve iş kazası sonucunda oluşan hususlar tek tek belirtilir.

İş Kazası Nedir?

İş kazası tanımı 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda yapılmıştır. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun “Tanımlar” başlıklı 3 nolu maddesinin g bendinde;

İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı ifade eder.

şeklinde açıklanmıştır.

Yine bu maddenin ğ bendinde “işverenin” tanımı yapılmıştır. Buna göre;

İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan
kurum ve kuruluşları ifade eder.

Son olarak “çalışan” yani işçinin niteliği ise aynı maddenin b bendinde açıklanmıştır. Aşağıdaki şekildedir:

Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi ifade eder.

Kanun maddesindeki tanımlara uyan çalışan, işyeri ve işveren unsurlarının bir araya gelmesiyle iş de gerçekleşen kazanın mahiyeti hukuki anlam taşımaktadır. İşverene bildirim, tazminat ve para cezası gibi yükümlülükler doğurmaktadır.

SGK İş Kazası Bildirimi

SGK İş Kazası Bildirimi hakkında yapılması gereken bir takım hususlar bulunmaktadır. Buna göre kaza bildirimi online sistem üzerinden e-bildirim programı üzerinden yapılmalıdır. Elektronik İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim formu SGK’ nın resmi sitesinde mevcuttur. Her ne kadar kazaların bildirilmesinin online ortamda yapılacağı belirtilmiş ise de bilgi işlem altyapısında problemlerin olması, siteye girilememesi  yani kaza bildiriminin elektronik ortamda gerçekleştirilebilmesinin mümkün olmadığı durumlarda Kaza ve Meslek Hastalığı Formu kağıt üzerinde fiziki olarak doldurulmalı işveren veya kaza geçiren işçi tarafından kanuni süresi içerisinde SGK’ ya elden teslim edilmelidir.

İşçinin İş Kazası Geçirdiği Durumda Faydalanabileceği Haklar

• Sigortalıya, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
• Geçirmiş olunan kazanın doğurduğu sonuca göre sürekli iş göremezlik ödeneği verilebilir.
• Kaza sonucu işçinin ölmesi durumunda, hak sahiplerine gelir bağlanır.
• Ölen sigortalının cenaze masrafları karşılanır.

İşinin ölmesi durumunda hak sahiplerine maddi ve manevi tazminat verilebilir.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin 2020/6393 E., 2020/7226 K. sayılı, 15.12.2020 tarihli kararında;

Dava, iş kazası sonucu vefat eden sigortalının hak sahibi anne, baba ve kardeşlerinin maddi ve manevi zararlarının giderilmesine ilişkindir

Mahkemece, bozma üzerine yapılan yargılama sonunda ilamında belirtilen gerekçelerle, asıl dava dosyasının kısmen kabul, kısmen reddine, birleşen davanın ise reddine karar verilmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, hüküm fıkralarının tamamen silinerek yerine;

A- Davacılar tarafından açılan manevi tazminat davasının KISMEN KABULÜ ile,

1- Davacı … için 15.000,00 TL, Davacı … için 15.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … Ürper için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın, Davacı … için 3.000,00 TL manevi tazminatın 07/09/2013 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine …

şeklinde karar verilmiştir. Verilen kararda ölen işçinin yakınlarına maddi ve manevi tazminat ödenmesi hüküm altına alınmıştır.

İş Kazası Bildirim Süresi

İş kazası bildirim süresi işverenin kazanın gerçekleştiği anda bilgi sahibi olması veya daha sonra öğrenmesi hallerinde farklılık göstermektedir. Öncelikle belirtmek gerekir ise kazanın gerçekleştiği anda derhal kolluk kuvvetlerine yetkililerce bildirimde bulunulmadır. Sosyal Güvenlik Kurumuna iş kazası bildirim süresi ise üç iş gündür. Bu sürenin başlangıcı duruma göre değişebilmektedir.

İşçi, işverenin olduğu iş yerinde kaza geçirmiş ise üç iş günü kazanın gerçekleştiği günden sonraki gün işlemeye başlar. Fakat işçi kaza geçirdiğinde işverenin olmadığı, işverenin derhal haberdar olamayacağı bir yerde bulunuyor ise Sosyal Güvenlik Kurumuna üç günlük bildirim süresi, işverenin kazayı öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Eğer işçi kendi nam ve hesabına çalışıyor ise ve geçirmiş olduğu kazanın doğurmuş olduğu engellerin kalkmasından itibaren üç iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunmalıdır. Bu süre hiçbir şartta kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren bir aylık süreyi geçemez.

İş kazası üç iş günü içerisinde işveren veya işçi tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna iş kazası bildirimi olarak bildirilmemiş olsa dahi, işçi geçici iş göremezlik ödeneği alacak ve böylelikle herhangi bir hak kaybına uğramayacaktır. Kaza sonucunda işçinin iş göremezlik ödeneği alabilmesi için belli bir primi doldurmasına gerek yoktur. Sigortalı tüm işçiler sabit bir prim gün sayısı aranmaksızın ilk günden itibaren ödeneği alabilirler.

İşveren tarafından kaza bildiriminin üç iş günü içerisinde yapılmaması halinde, işverene idari para cezası kesilir. İdari para cezası iş yerinde çalışan sigortalı işçi sayısına ve yapılan işin tehlikelilik durumuna göre değişiklik gösterir.

Sonuç

İş kazası tanımı 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 3. maddesinde  yapılmıştır. İş kazası kabul edilme şartları ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 13. maddesinde tahdidi olarak sayılmıştır. Bu iki kanunda belirtilen hususlara uyan kazalar, iş kazası olarak kabul edilecektir. İş yerindeki kaza neticesinde işçiye bir takım haklar verilmekle birlikte işverene ise bir kısım yükümlülükler doğmaktadır.

İşveren kazayı, kazanın olduğu tarihi takip eden üç iş günü içerisinde bu hususu Sosyal Güvenlik Kurumuna haber vermelidir. Yine işverenin, işçinin geçirmiş olduğu kazada nedensellik bağı olması halinde, sorumluluğu doğmaktadır. Bu durumda işverenin kusuru aranmaz. İşveren kusuru oranında ise işçiye tazminat ödemekle mükelleftir.

Kaza işveren tarafından bildirilmez ise işçi tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilebilir. Bildirilmemesi halinde ise işçi herhangi bir hak kaybına uğramayacak, geçici işsizlik ödeneğini alabilecektir.

Temennimiz tüm işverenler tarafından gerekli önlemlerin alınması ve iş kazasına  fırsat verilmemesidir. Lakin böyle bir kaza geçirmeniz halinde bir avukat yardımıyla süreci yürütmeniz, korunması gereken hukuki, maddi ve manevi tüm haklarınız açısından son derece faydalı olacaktır.