İşsizlik Maaşı

İşsizlik maaşı yasada işsizlik ödeneği olarak yer almakta olup kanunen ifade edilen koşulların sağlanması halinde verilen ödeneği ifade eder. İşsizlik maaşı sigortalı işsizler için ödenen ve bu kişilerin işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarda verilen maaştır. İşsizlik maaşı verilmesinin temel amacı, işsiz kalan sigortalı işçinin yeni bir iş bulana kadar hayatını daha rahat idame ettirmesi içindir. İşsizlik maaşı bir bakıma işçi için sigorta niteliği taşır. İşsizlik ödeneği ile ilgili koşullar ve hükümler 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ve bu kanuna bağlı çıkarılan yönetmelikler üzere ifade edilmiştir. Bunun yanı sıra 4857 sayılı İş Kanunu da temel norm olarak dikkate alınır.

2023 İşsizlik Maaşı Ne Kadar Oldu?

2023 işsizlik maaşı Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun aldığı kararla asgari ücretin 11.402,32 TL olarak tespit edilmesi üzerine şu şekilde hesaplanacaktır.

2023 İşsizlik Maaşı:

• 2023 yılında en yüksek 10.731,00 TL
• 2023 yılında en düşük 5.325,00 TL

olmuştur.

İşsizlik Maaşı Hesaplama

İşsizlik maaşı hesaplanırken günlük işsizlik ödeneği için sigortalı kişinin son dört aylık prime esas kazançları göz önünde bulundurulur. Son dört ay gözetilerek tespit edilen günlük ortalama brüt kazancın %40’ı hesaplanır. İfade edildiği üzere hesaplanan işsizlik ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt miktarının %80’ini aşamamaktadır. Bunun yanı sıra işsizlik ödeneğinin herhangi bir vergi ya da kesintiye tabi tutulması söz konusu olmayıp sadece damga vergisi ile vergilendirilir.

2023 yılı için aylık işsizlik ödeneği hesabı:

	Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması	Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı	Damga Vergisi	Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı
Son 4 Ay 2023 Yılının İkinci Dönemine Ait Asgari Ücretle Çalışan	13.414,50	5.365,80	0,00759	5.325,07
Son 4 Ay 15.000 TL ile Çalışan	15.000,00	6.000,00	0,00759	5.954,46
Son 4 Ay 30.000 TL ile Çalışan	30.000,00	10.371,60(*)	0,00759	10.650,15
(*)  Hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemeyeceği için işsize ödenecek aylık işsizlik ödeneği bu şekilde hesaplanmıştır. 2023 yılında brüt asgari ücret 13.414,50 TL’dir.

İşsizlik Maaşı Şartları

İşsizlik maaşı alınabilmesi için yasaca öngörülmüş bir dizi şart bulunmaktadır. Bu şartlar karşılanmadığı takdirde söz konusu ödenek alınamaz. Karşılanması gereken koşullar ise şu şekildedir:

1. Ödeneği almak isteyen işçinin iş sözleşmesinin sonlandığı andan itibaren geriye yönelik yüz yirmi günlük süre içinde primlerin ödenmiş olması,
2. İşçinin iş sözleşmesinin sonlanmasından itibaren geriye yönelik son üç sene süre içinde en az altı yüz prim günü çalışmış olması,

Şarttır. İfade edilen her iki şart da mevcut olmalıdır. Bunun yanı sıra iş sözleşmesinin işçinin talebi ve kusuru ile sonlanmış olmaması gereklidir.

İşsizlik ödeneği için son yüz yirmi gün prim ödeme koşulunun sağlanması gerektiğini ifade ettik fakat kimi hallerde söz konusu primler eksik bildirilmiş olabilir. Bu hallerde bu koşulun ihlal edilmemiş olduğu kabul edilebilir. Bu durumlar;

• Doğal afet,
• Hastalık,
• Ekonomik kriz,
• Ücretsiz izin kullanmak,
• Disiplin cezaları,
• Hayatın olağan akışını etkileyen durumlar,
• Gözaltı ve tutukluluk hali | Tutukluluk halinin hükümlülükle sonuçlanmaması gerekir,
• Grev,
• Lokavt,

Şeklindedir. Sonradan yapılan önemli bir değişikliğe de değinilmesi gerekir. 18/01/2019 ve sonrası süreçte hizmet sözleşmesi sonlananlar için aynı işverene olup olmadığı gözetilmeksizin ve eksik gün sebeplerine bakılmaksızın sona erme anından önceki yüz yirmi günlük süreçte hizmet akdinin bulunması durumunda yüz yirmi gün koşulu sağlanmış kabul edilir.

İşsizlik Maaşı Başvuru

İşsizlik maaşı şartlarında ifade edilen ve işçinin işsizlik ödeneği alma hakkı olan durumlarda işverenler üç nüsha “işten ayrılma bildirgesi” konulu belge düzenler. Düzenlenen üç nüshanın birisi İŞKUR’a diğeri işsiz kalan işçiye verilir ve son nüsha da işveren de kalır. Ancak işveren, işçinin işten ayrıldığına ilişkin SGK’ya bildirimde bulundu ise bu durumda İŞKUR’a belge gönderme mecburiyeti ortadan kalkar. Şayet işveren, işten ayrılma bildirgesini düzenlemezse bu takdirde işverene idari para cezası yaptırımı uygulanır ve belgeden mahrum olan işçinin hak kaybı yaşaması söz konusu değildir.

İşsizlik maaşı başvuru işlemleri için iş akdinin feshedilmesini takip eden bir ay içinde İŞKUR birimine müracaat edilerek işten ayrılma bildirgesi ibraz edilir ve ödenek için başvuru süreci başlamış olur. İfade edilen süre mücbir sebepler dolayısıyla aşılırsa herhangi bir hak kaybı yaşanmaz anca keyfi aşımlarda, işçinin alacağı işsizlik ödeneği süresinden düşülecektir. Maaş başvurusu ardından müracaat eden işçi, iş arayan olarak kayıt edilir ve yeni bir işte çalışmaya hazır olarak görülür. Kişinin iş bulmasına ilişkin birtakım hizmetler de sağlanmaktadır. Gene süreç itibariyle izah edilen işsizlik ödeneği alma prosedüründe herhangi bir problem yaşanmaması ve tüm işlemlerin sorunsuz tamamlanması adına deneyimli bir avukata vekaletname verilerek uzman nezaretinde hareket etmek isabetli olacaktır.

İşsizlik Maaşı Ne Kadar?

İşsizlik maaşı tutarının ne kadar olduğu her yıl güncellenmektedir. 2023 yılı için belirlenen işsizlik ödeneği için, İŞKUR resmi web sitesi ziyaret edilmeli ve üst barda yer alan “iş arayan” sekmesine girilmelidir. İş arayan sekmesinin hemen sol tarafında sürgülü bar şeklinde açılan kategorilerden “işsizlik ödeneği” sekmesine tıklamalı ve ardından işsizlik ödeneğine ilişkin 2023 verilerine ulaşmalısınız. Yukarıda “işsizlik maaşı hesaplama” alt başlığında verilen tablodan da, işsizlik ödeneği sekmesinden de 2023 yılı için belirlenen aylık ödenek görülebilir.

İşsizlik Maaşı Nasıl Alınır?

İşsizlik maaşı başlığı altında ifade edilen tüm koşullar mevcut ve müracaat tamam ise işsizlik ödeneği için yapılan başvuru kısa sürede neticelenecektir. Bu süreç çoğu zaman başvurunun yapıldığı ay sonuna kadar sonuçlanması ile tamamlanır. İşsizlik ödeneğine almaya hak kazanan kişinin maaşı her ayın beşinde ödenir. İşsizlik ödeneği, kişinin kimlik kartı ile birlikte PTT Bank şubeleri aracılığıyla çekebileceği bir ödenektir.

İşsizlik ödeneğinin sadece ifade edilen şartları taşıyan işçiler ve iş akdi belirli biçimde feshedilen işçiler tarafından alınabilir. Bu doğrultuda aşağıdaki kişilerin işsizlik ödeneğinden faydalanabileceğiniz belirtmek gerekir:

• Banka sandıklarına tabi olan sigortalı kişiler,
• Bir hizmet akdine tabi biçimde çalışan sigortalı işçiler,
• Kısmi süreli sözleşmeye tabi olarak çalışan işçiler,
• Ticari taksi, dolmuş ve sair şehir içi toplu taşıma araçları işyerleriyle Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tespit edilecek alanlarda yarı zamanlı iş akdiyle bir ya da birden çok kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında bir ay içinde çalıştığı gün sayısı ondan daha az olan kişiler.

İfade edilen kişilerin dışındakilerin işsizlik ödeneği alması mümkün değildir. Kimlerin işsizlik ödeneğinden yararlanamayacağına birkaç örnek vermek gerekirse:

1. Kamu personeli memurlar,
2. Türk Silahlı Kuvvetleri personeller,
3. Hakim ve savcılar,
4. Bir işyerine sahip olan ve işçi çalıştıran BAĞKUR’lular,
5. Yükseköğretim personelleri,
6. Sözleşmeli personel statüsündeki çalışanlar.

İşsizlik Maaşı Sorgulama

İşsizlik maaşı sorgulama işlemi için türkiye.gov.tr adresi ziyaret edilmelidir. Buradan olumlu neticenin elde edilmesi için işsizlik ödeneği ile ilgili ifade edilen şartların sağlanması ve gerekli prosedürün eksiksiz yerine getirilmesi elzemdir. Sürecin hızlı ilerlemesi ve herhangi bir yanlışlık nedeni ile hak kaybı yaşanmaması adına deneyimli ve uzman bir avukat ile birlikte hareket etmek, hukuki danışmanlık almak oldukça önemlidir.

İşsizlik Maaşı Alma Şartları

İşsizlik maaşı TSK personelleri için bir hak değildir. Fakat muvazzaf askerlik görevi sebebiyle işinden ayrılan kimse, askerlik görevini tamamlayıp döndüğünde işsizlik maaşına hak kazanacaktır. Alınacak işsizlik ödeneğinin belirlenmesi sırasında, askerde geçirilen süre hiç yokmuş gibi varsayılır ve bunun üzerinden işlemler yapılır. Askerlik durumunda işsizlik ödeneği kadar part – time çalışanların işsizlik ödeneği durumu da merak edilir. Yarı zamanlı çalışan bir işçi, bu çalışma şeklinden dolayı işsizlik ödeneğinden men edilemez. Fakat ifade edilen prim sürelerinin tamamlanması ve harici şartların karşılanması gerekir. Prim şartının sağlanması, uygulamada pek karşılaşılan bir durum değil. Bu nedenle 2011 de yürürlüğe konan bir düzenleme ile kısmi zamanlı çalışanların tamamlaması için gereken prim borcunu ödeyerek işsizlik ödeneğinden faydalanmasına olanak sağlanmıştır.

İşsizlik maaşı konusunda ikale sözleşmesi durumunda ödenek hakkı olup olmadığı da merak konusudur. İka sözleşmesi, işveren ile işçinin mutabık kalarak iş akdini sona erdirmesini sağlayan sözleşmedir. Bu durumda işçinin işten ayrılma sebebi olarak kuruma bildirdiği kod önem taşır. Dolayısıyla ikale sözleşmesi nedeniyle işveren harici sebepler olarak ya da işsizlik maaşına hak kazanmayan durumlardan birini bildirirse işsizlik maaşından faydalanılması söz konusu olmaz.

İşsizlik maaşı, bazı durumlarda kesilir. Bu durumlar şu şekilde izah edilebilir:

• İşsizlik maaşına müracaat eden kişinin bir yeni işe hazır olduğunu ve İŞKUR’un söz konusu kişi için iş aramaya başladığını ifade ettik. İŞKUR, kişiye yeni ve uygun bir iş teklif eder ancak kişi bu işi istemezse bu durumda ödenek kesilecektir. Fakat İŞKUR tarafından teklif edilen iş eğer kişinin mesleği ile örtüşmüyor, en son çalıştığı yerdeki ücreti ile menfi yönde büyük fark içeriyor ve kişimin ikametinin bulunduğu belediyenin sınırları dışında kalıyorsa bu durumda ödenek kesilmeyecektir.
• Gerekli denetlemeler neticesinde kişinin hem İŞKUR tarafından işsizlik maaşı aldığı hem de kayıt dışı çalışarak kazanç elde ettiği tespit edilirse işsizlik ödeneği kesilir.
• İşsizlik maaşı alan kişi, maaş aldığı sürede sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık aylığı alırsa bu durumda da işsizlik ödeneği kesilecektir.
• İŞKUR tarafından verilen mesleki eğitimlere tabi olan kişi bu programlara herhangi bir haklı gerekse sunmaksızın katılmazsa ya da düzenli katılım göstermezse yine işsizlik maaşı kesilecektir.

Sonuç

İşsizlik maaşı ve ödeneğe başvuru süreci oldukça önemlidir. Bu süreçte herhangi bir hak kaybına uğramamak adına İş Hukukuna hakim, hukuki müktesebatı yüksek avukatlardan yardım almak oldukça isabetli olacaktır. Zira hatalı veya ihmali işlemler birçok hukuki durum ve süreçte menfaat ve hak kaybına neden olabileceği gibi işsizlik maaşı hususunda menfaat ve hak kaybına sebep olabilir. Hak kayıplarının önüne geçmenin yolu ise deneyimli bir hukukçudan hukuki danışmanlık almaktır.