İş Göremezlik

İş göremezlik, özellikle çalışanlar bakımından merak konusu olup, sıkça araştırılan konular arasında yer alır. İş göremezlik çerçevesinde kaleme alınan ve bu çerçevede merak edilen hususlara mercek tutulan içeriğimizin ziyaretçilerimizce dikkatle okunmasını ve içerik sonunda yer alan iş göremezlik ile ilgili sıkça sorulan sorulara göz atılmasını tavsiye etmekteyiz.

Çalışanların çeşitli hukuki hakları bulunur. Bunlardan biri de iş göremezlik hali oluşması durumunda kullanılabilecek yasal haktır. Sigortalı çalışanları ilgilendiren bu hak, çalışan iş kazası geçirdiğinde, meslek hastalığına yakalandığında ya da kadın çalışanın hamile olması durumunda kullanılır. İş görmezlik durumu karşısında rapor alınması gerekir.

Kişinin çalışamadığı süreyi kapsayan bu rapor sağlık kurumundan alınır. Uzman doktorun ya da heyetin imzası bu raporda yer alır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kişinin çalışamaması durumunda ortaya çıkan gelirindeki azalmaya yönelik olarak bu uygulamayı yapar. Uygulamadaki amaç gelirde oluşan azalmanın telafisidir. İş göremezlik raporu ile çalışanın geçici olarak iş göremeyeceği belgelenir.

Söz konusu rapor doktor tarafından verilmiş olan resmi bir belge niteliği taşımaktadır. İş göremezlik ödeneği almaya hak kazanan çalışan bu sayede gelirinde oluşacak azalmayı telafi edebilir. Çalışanın ekonomisine doğrudan etki eden iş göremezlik ile ilgili bilumum hukuki iş, işlem ve uyuşmazlıkta, iş hukukunda deneyimli bir avukatın yardımına başvurmanın en doğru yaklaşım olacağını ayrıca belirtmekte yarar var.

SGK İş Göremezlik

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun çalışanlara yönelik uygulamalarından biri de iş göremezlik nedeni ile yapılan ödemelerdir. İş yaşamında çeşitli nedenlerle çalışanların hastalanması, iş kazasına maruz kalması söz konusu olur. Kişinin gebe kalması veya iş yapamayacak hale gelmesi de iş göremiyor olması nedeni ile destek almasını gerekli kılabilir.

SGK’de kaydı olan çalışanlar iş göremezlik durumu oluştuğunda kendilerine tanınmış olan haklarını kullanabilir. Bu hakkın kullanılması ise resmî kurumlardan alınacak rapor ile mümkün olur. İş göremezlik ödemesi bir telafi yardımı olarak çalışanlara verilen destektir. Bu sayede çalışan gelir kaybı yaşaması durumunda karşılaşabileceği zorluklarla daha kolay baş edebilir.

İş görmezlik durumu hasıl olduğunda bunun için bir rapor istenir. SGK’nın yetkilendirmiş olduğu kurumlardan alınması gereken bu rapor uzman hekim ya da hastane tarafından hazırlanır. Belgenin resmi nitelikte olması geçerlilik nedenidir. İş göremez olmak, sigortalı çalışanın mevcut işini yapamaması ya da devam edememesi durumunda ortaya çıkan bir süreçtir.

İş yaşamını ilgilendiren bu husus çeşitli sebeplere bağlı olarak vuku bulabilir. Çalışanın meslek hastalığına bağlı rahatsızlıkları, iş kazaları sonucu oluşan yaralanmalar, kadınlarda hamilelik durumu, çeşitli rahatsızlıklar gibi nedenlerle alınacak iş göremezlik raporu çalışanda yaşanacak maddi kayıpları telafi etmeye yarar. Bu bakımdan, çalışan için oldukça önemli bir ekonomik değer taşır.

İş Göremezlik Raporu

Sigortalı çalışanların yararlanabileceği kanuni haklardan biri de iş göremezlik hali kapsamında SGK’nın yapacağı ödenektir. Bu ödeneğin alınabilmesi için çalışandan rapor istenir. Kurum tarafından istenen bu rapor iş göremezlik raporu olarak adlandırılmaktadır. Yetkilendirilmiş kurumlar tarafından hazırlanan rapor geçici iş göremez ve sürekli iş göremez şeklinde düzenlenmektedir.

Geçici iş göremezlik raporu adından da anlaşılacağı üzere ilgili çalışanın geçici sürelere bağlı olarak iş göremezlik halinin ortaya çıkması sonucunda verilen rapordur. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği çerçevesinde işbu raporu alan çalışanın; iş kazası, meslek hastalığı, hastalık durumları ya da anne olmasına bağlı bir nedeni olmalıdır.

Geçici iş göremezlik raporu alan çalışan, SGK’nın yetkilendirmiş olduğu kurum tarafından hazırlanmış bir raporu sunar. Bu raporda belirtilen sürelerde istirahat edeceği ifade edilen çalışanın geçici olarak çalışamama hali belgelenmiş olur. Sürekli iş göremezlik raporu ise iş kazası, meslek hastalığına bağlı oluşan hastalık durumu ya da özür oluşması halleri için verilmektedir.

SGK tarafından yetkilendirilen kurumlardan alınması gereken bu rapor meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış olan çalışanlar için düzenlenir. Rapor düzenlendiğinde çalışan sürekli iş göremezlik gelirini almaya hak kazanır. Bu rapor kendi için çeşitlenir ve uygulamada farklı isimlerle de bilinir. İş göremezlik raporu çeşitleri şunlardır:

• İş kazası raporları,
• Meslek hastalığına bağlı raporlar,
• Hastalığa bağlı raporlar,
• Analığa bağlı raporlar.

İş Göremezlik Rapor Türleri

İş görülememesi nedeniyle rapor türleri çeşitli gerekçelere bağlı olarak hazırlanır. Sigortalı çalışanı ilgilendiren bu raporlar hazırlanacağı zaman SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşlarına başvurulması zorunludur. Bu belgeler kanunda belirtilen şartlara uygun olarak temin edildiğinde ve koşulları sağlaması durumunda ilgili kişi, kurumdan çalışmadığı günlere yönelik olarak bir ödeme alabilir.

İş kazası raporları sigortalı çalışan bir iş kazasına maruz kaldığında hazırlanır. İş kazalarına bağlı olarak yaralanma veya sağlık sorunu ortaya çıktığında yetkili sağlık kuruluşunca bir rapor hazırlanması gerekir. İş kazasının tespit edilmesindeki amaç işçinin iş göremezliğinin belgelenmesidir. Bu durumun belgelenmesi ise iş görülememesi durumunun ispatı bakımından önem taşır.

Meslek hastalığı sebebi ile hazırlanacak raporlar çalışma şartlarına bağlı olarak oluşan ve işçide bir hastalık görülmesine sebep olan durumları belgeleme amacı taşır. Meslek hastalığı ilgili sağlık kurumunca tespit edilerek çalışanda oluşan iş göremezlik durumu bu rapor aracılığı ile belgelenir. Hastalık raporu da iş göremezlik sebebi olarak kabul edilen bir rapor türüdür.

Sigortalı çalışan herhangi bir hastalığa bağlı olarak rahatsızlandığında bu raporu alır. Sağlık problemi çalışanın işini yapması yönünde bir engel teşkil ettiğinde işçinin iş göremezliğinin tespiti için rapor düzenlenir. Analık raporu iş göremezlik rapor çeşitleri arasında yer alır. Hamilelik ve doğum aşamasında kadın sigortalı çalışanlar iş göremezliğini belgelemek amacıyla bu raporu alır.

Bahse konu rapor alındıktan sonra işverene sunulmalıdır. İşverene sunulmak sureti ile çalışanın durumu resmi olarak belgelenmiş olur. Bu durum çalışanın kanuni haklarını kullanabilmesi açısından önem taşır. Zira Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sigortalı çalışanlar için yaptığı bu düzenleme İşi Kanunu kapsamında hukuki boyuta sahiptir.

İş Göremezlik Raporu Uygulamadaki Sınırlılıklar

İş göremezlik raporu birçok nedenle hazırlanabilir. Sigortalı çalışan için çalışamadığı zamanlardaki kayıpların telafisine yarayan bu uygulamada rapor sürelerini ve istirahat raporlarını ilgilendiren bazı sınırlılıklar mevcuttur. Bu sınırların bilinmesi, süreç içerisinde hatalı veya ihmali bir işlem yapılmaması adına önem taşır. Sınırlılıkların bazıları aşağıdaki gibidir:

• İş yeri hekiminin sigortalı için tek seferde verebileceği istirahat süresi en fazla 2 gündür.
• Hekimin rapor ile verebileceği istirahat süresi en fazla 10 gün olurken bu durum bir seferliğine geçerlidir. Kontrol muayene süresi raporda belirtildiğinde bu sürenin 20 güne kadar uzayabilmesi söz konusudur.
• İstirahat raporu 20 günü aşan sürede düzenlenecekse bu durumda sağlık kuruluna müracaat edilmesi gerekir.
• Bir takvim yılı dikkate alınarak tek hekimin vereceği ayaktan tedavi dinlenme sürelerinin toplamı 40 günü geçmemelidir. Bu süre aşıldığında sağlık kuruluna müracaat edilmesi zorunludur.
• İstirahat raporunu düzenleyen doktorun sigortalı çalışanın çalışıp çalışmayacağını ve kontrol muayenesinin olup olmayacağını da belirtmesi gerekmektedir.

Analık Raporu Düzenlenmesi

Çalışanın anne olması hali, İş Kanunu’nda özel düzenlemelerle ele alınmıştır. Analık raporu düzenlenmesi sürecinde kadın sigortalı çalışanlara 4857 sayılı yürürlükteki İş Kanunu kapsamında tanınan haklara uyulması gerekir. Anılan Kanun’un ilgili düzenlemeleri uyarınca kadın çalışanların gebe olması durumunda yararlanabileceği haklar aşağıdaki gibidir:

• Hamile olan kadın işçiler doğumdan 8 hafta öncesinde ve doğumdan 8 hafta sonrasında olmak üzere iş göremez raporu alabilir. Bu durum çoğul gebelik söz konusu ise süre bakımından uzar. Çoğul gebeliklerde doğum öncesi süreye ek olarak 2 hafta daha ilave edilir.
• Gebe olan kadın işçi kendisine tanınmış olan doğum öncesindeki 8 haftalık iş göremez iznini doktor raporu ile 3 haftaya kadar indirebilmektedir. Bu eksiltilen süre daha sonra doğum sonrası iş göremezlik süresine ilave edilebilmektedir.
• Kadın çalışan doğum öncesindeki 3 haftaya kadar çalışmaya devam ettiği takdirde 37. Haftayı doldurduğunda mutlaka alması gereken rapor “doğum öncesi iş göremezlik raporu” olarak adlandırılmaktadır.

İş Kazası Raporu

İş kazası sigortalı çalışanın çalıştığı sırada aniden ortaya çıkan ve dıştan oluşan bir etkenle bedensel ya da ruhsal açıdan zarar görmesidir. İş kazası kapsamında yasal haklarını kullanacak olan çalışanın 5510 sayılı yürürlükteki Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ilgili düzenlemeleri uyarınca sigortalı olması gerekir.

İş kazasının oluşmuş olması, sigortalının kazaya bağlı olarak zihinsel ya da bedensel açıdan zarar görmüş olması, kaza ve sigortalının uğradığı zarar arasında illiyet bağının bulunması da iş kazasının tanımı kapsamında yer almaktadır. İş veren tarafından yürütülmekte olan iş nedeni ile sigortalı çalışan iş kazası geçirdiğinde kanuni haklarını kullanır.

İş kazası her tür delil aracılığı ile ispatlanabilir. Bu tür bir duruma maruz kalındığında iş kazası tutanağına sahip olunması gerekir. İş kazası tutanağı olmadığında ise hastanenin hazırlamış olduğu iş kazası raporu kullanılır. Özellikle vurgulamak gerekir ki sürecin efektif ve başarılı bir çerçevede yürütülebilmesi adına deneyimli bir iş hukuku avukatından yardım almak son derece faydalı olacaktır.

İş Kazası İş Göremezlik Ödeneği

İş kazası geçiren işçinin yasal hakları bulunur. İşçi sigortalı olarak çalıştığında ve bir iş kazasına bağlı olarak zarar gördüğünde Sosyal Güvenlik Kurumu sağlık yardımı ve parasal yardımla çalışanı destekler. Sigortalı çalışan iş kazası nedeni ile vefat ettiğinde hak sahipleri kurumdan parasal yardım alır. Sigortalı çalışan SGK’dan parasal yardımı şu şekilde almaktadır:

• Geçici iş göremezlik ödeneği,
• Sürekli iş göremezlik ödeneği,
• Ölüm ödeneği,
• Evlenme ödeneği,
• Cenaze ödeneği.

İş Göremezlik Ödeneği

SGK kurumunun sigortalı çalışanlar için uyguladığı iş göremezlik ödeneği çalışanın meslek hastalığı, iş kazası, hastalıklar, gebelik halleri karşısında uğrayacağı gelir kaybını telafi etme amacı güder. Çalışanlar işe gidemediklerinde maddi bir kayıp yaşar. Bu kaybın telafisi de resmi raporlar ile durumun belgelenmesi halinde mümkündür.

Söz konusu ödenek en az 3 gün ve üzerinde düzenlenmiş raporlar için verilir. SGK’nın yetkilendirmiş olduğu hastane veya uzman hekimlerden alınmayan raporların da geçerliliği olmamaktadır. Kanunda belirtilen nedenlerin ortaya çıkması durumunda sigortalı çalışanların alabileceği iş göremezlik ödeneği koşulların sağlanması ile uygulanabilir. İş görmezlik ödeneğinin alınabilmesi için gerekli koşullar şunlardır:

• Sigortalı çalışan olmak,
• En az 3 gün ve üzeri iş göremezlik raporu almak,
• İş göremezlik raporunu SGK’nın yetkilendirdiği kurum veya hekimin düzenlemesi,
• Hastalık, iş kazası, meslek hastalığı, analık durumu, gibi sebeplere dayanılarak iş göremez raporu almak,
• Alınacak raporu iş verene teslim etmek,
• Raporun e-rapor sistemine 5 gün içinde kaydının oluşmasını beklemek.

İş Göremezlik Ödemesi

İş göremezlik ödemesi sigortalı çalışanlara yapılmaktadır. SGK bu tür raporlar hazırlandığında incelemeye aldıktan sonra ödemeyi yapar. İş göremezlik ödemesi alabilmek için sigortalı çalışanın iş göremez hali başlangıcına kadarki son 90 günlük sürede kısa vadeli sigorta pirimi yatırılmış olmalıdır. Meslek hastalığına bağlı ödemelerde uzman doktor raporu istenir.

İş kazası durumunda ise prim ödeme gün sayısı koşulu aranmaz. İş göremezlik ödemesi alınması için Sağlık Bakanlığı’nın yetkilendirdiği hekimlerin hazırlamış olması koşulu aranır. İş göremezlik raporunu devlet hastaneleri ve sağlık merkezleri verebilir. Özel hastanelerden de bu rapor alınabilmektedir. Aile hekimlerinden alınabilen iş göremezlik raporlarında bazı durumlarda kısıtlılık olabileceğinden bu husus dikkate alınmalıdır.

İş yeri hekimleri de bu raporları düzenleme yetkisine sahip olur. Şimdi, uygulamada merak konusu bir diğer hususa geçmeden önce şu hususun altını çizmek gerekir: özel hukuk karakterli bir alan olan iş hukukunda yetkin ve deneyimli bir avukata vekaletname vermek suretiyle hukuk yardımından istifade etmek, telafisi güç hak ve menfaat kayıplarının yaşanmaması adına en doğru yaklaşım olacaktır.

İş Göremezlik Rapor Parası Nedir, Nasıl Alınır?

İş göremezlik rapor parası; iş kazası, meslek hastalığı, annelik ya da hastalık durumlarında sigortalı çalışanlar için hazırlanan belge karşılığında SGK’nın çalışana yapmış olduğu ödemedir. Rapor hazırlandıktan sonra işverene teslim edilir, işveren de raporu 5 iş günü içerisinde e-rapor sistemine girer. SGK raporu inceledikten sonra uygun bulursa onaylar. Ödeme sigortalının hesabına PTT aracılığı ile veya e-devlet üzerinden yapılır.

Medula İş Göremezlik

Medula sistemi sayesinde iş göremezlik raporu alanlar haklarında yer alan sağlık bilgilerini raporu verecek olan doktora daha kısa yoldan bildirebilmektedir. İş göremezlik raporu almak için başvuru yapan sigortalı çalışanın sistemde kaydedilmiş olan genel sağlık sigortası bilgileri bu sistem aracılığı ile ilgili kurumlar nezdinde görülebilir.

Bütünleşik bir sistem olması uygulamanın kamu hastanelerinde, üniversite hastanelerinde, özel hastaneler ve tanı merkezlerinde kullanılabilmesini sağlamaktadır. Özel tanı ve tedavi merkezleri de sistemdeki bilgileri görebilir. Sağlık Bakanlığı’nın oluşturduğu Medula sistemi internet üzerinden işlem yapılmasını sağlamaktadır. Otomatik kayıt sistemi olması yapılan işlemlerin hemen sistemde görünmesine olanak tanımaktadır.

Sistem 4 bölümden müteşekkildir. Sigortalı çalışan işçi herhangi bir nedenle iş göremez raporu almak için başvurduğunda sistemde yer alan bilgiler sayesinde rapor başvurusunda bulunacağı kurum doktorları bu verilere ulaşabilir. Medula sistemi pratik bir işlev gösterebilmek adına dört farklı bölümden oluşur. Bahse konu bölümler şunlardır:

1. Medula Eczane,
2. Medula Doktor,
3. Medula Optik Sistem,
4. Medula Hastane.

e – Devlet İş Göremezlik

E-Devlet sistemi üzerinden SGK dökümü aracılığı ile çalışanın sorgulaması yapılabilir. Kimlik numarası ve e-devlet şifresi bu işlemler sırasında gerek duyulacak bilgiler arasında yer alır. Çalışana iş göremezlik raporu verilmiş ise rapor parasının yatıp yatmadığı gibi bilgiler sistemde yer alır. Sisteme giriş yapıldığında çeşitli sekmelerden farklı verilere ulaşılabilir.

Rapor sorgulaması yapılacağı zaman e-nabız sisteminden bu araştırma yapılabilmektedir. E-nabız uygulaması Sağlık Bakanlığı’na bağlı uygulamalardan biridir. E – nabız uygulamasına erişim sağlayabilmek için buraya tıklayınız. Adrese erişim sağladıktan sonra T.C. kimlik numaranızı ve şifrenizi ilgili alanlara yazarak sisteme giriş yapabilirsiniz.

SGK İş Göremezlik Rapor Girişi

İşçi hakları bakımından sigortalı çalışanların en önemli haklarından biri olan iş göremezlik, bu hususta alınan raporun Kurum’a giriş yapılmasıyla işlevsellik kazanır. Rapor girişi olmaksızın işlemlere devam edilmesi ve sürecin tamamlanması mümkün değildir. Sigortalı çalışanlar için düzenlenen iş göremezlik raporunun sisteme girişi yapılacağı zaman bildirim şu şekilde gerçekleştirilmektedir:

1. http://www.sgk.gov.tr adresinden İŞVEREN menüsüne giriş yapılır. Bu sekmede çalışılmadığına dair bildirim girişi bölümüne tıklanır. Daha sonra kullanıcı şifre ekranı ile karşılaşılır. Bu işlemler tamamlandıktan sonra ise kaydedilir.
2. Sigorta kurumu işlemlerin daha kolay ve hızlı gerçekleştirilebilmesi adına sigortalı çalışanların istirahatli oldukları dönemi kapsayan iş göremezlik raporlarının işverenler tarafından bildiriminin yapılmasını sağlayan vizite web uygulamasını da kullanmaya başlamıştır.
3. Bu uygulama sayesinde internet kanalları kullanılarak sigortalı çalışan hakkında düzenlenmiş olan iş göremez raporlarının ilgili kuruma iletilmesi kolaylaşmıştır.

İş Göremezlik Raporu İtirazı

İş göremezlik raporu alan sigortalı çalışanın işvereni sahte rapor almak sureti ile mağdur etmesi durumunda işverenin bu rapora itiraz etme hakkı bulunmaktadır. İşveren çalışanın kanundaki haklarını kötüye kullanmak sureti ile sahte rapor hazırlattığını düşünürse kendisi için hukuk düzenlemelerinin tanıdığı yasal haklarını kullanabilmektedir.

Kanun yoluna başvurulmak sureti ile yapılan itirazlarda karşılaşılan problemler nedeni ile Sağlık Bakanlığı’nın düzenlemesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu noktada, itirazların etkili olabilmesi ve müspet sonuç alınabilmesi için uzman bir iş mahkemesi avukatı ile hareket edilmesinin önemine değinmek faydalı olacaktır. Bu kapsamda ise yapılacak itirazları şu kişiler gerçekleştirebilir:

• Raporu alan kişi,
• Raporu alan kişinin vasisi ya da velisi,
• Raporu talep eden kurum,
• Rapor alındıktan sonra oluşan hukuki durumdan etkilenenler.

İtiraz dilekçesi hazırlandıktan sonra Sağlık Bakanlığı’nın kendilerine itiraz hakkı tanıdığı kişilerin sağlık raporunun tasdikli bir örneği ile sağlık raporunu düzenleyen sağlık hizmet sunucusunun bulunduğu ildeki İl Sağlık Müdürlüğü’ne başvuru yapması gerekir. Başvurunun yapılmasının ardından da İl Sağlık Müdürlüğü gerekli görürse il dışı hakem hastanelerden destek alabilir.

Bu raporlara itiraz edilirse ilgili kişi yeniden sağlık kuruluşuna sevk edilerek muayenesi yapılır. Yeniden düzenlenecek olan sağlık raporunda muayene ve tetkik sonuçlarına yer verilecektir. İtiraza bağlı olarak düzenlenen rapor bedeli kanun gereği ücretsiz düzenlenen rapor türlerinden değilse itiraz sahibi ya da kurum tarafından bedeli ödenir.

İş Göremezlik Raporu Kaç Günlüktür ve Aile Hekimleri Tarafından Hazırlanabilir mi?

İş göremezlik raporu yetkili sağlık kurum ve kuruluşlarından alındıktan sonra işverene teslim edilir. Bu rapor hazırlanacağı zaman çalışanın uzman hekim tarafından muayenesi gerçekleştirilmelidir. Raporda uzman hekimin imzasının olması gerekir. İş göremez raporu ayakta tedavilerde tek hekim kontrolü ile bir seferde en fazla 10 günlük süre için verilebilir.

Kontrol muayenesinin raporda yer aldığı durumlarda toplam süre 20 günü bulabilmektedir. Bu rapor özelinde merak edilen bir başka husus ise aile hekimi marifetiyle söz konusu raporun düzenlenip düzenlenemeyeceğidir. Aile hekimleri tarafından da iş göremez raporu hazırlanabilir. Bu rapor tek seferde 10 günlük süreyi kapsayabilmektedir.

Sonuç

İş göremezlik raporu Sağlık Bakanlığı’nın yetkilendirmiş olduğu hekimlerce ya da kurumlar tarafından verilir. İş göremezlik raporu ile sigortalı çalışanların iş göremezliğe bağlı olarak yaşayacakları maddi kayıplar Sosyal Güvenlik Kurumu marifetiyle telafi edilmeye çalışılır. Özellikle ekonomik bakımdan, sigortalı çalışanlar için son derece önemli bir haktır.