VUK 359
| Suç Teşkil Eden Fiiller | VUK 359 | Cezası |
| Vergi ile ilgili tutulan hesap ve muhasebe işlemlerinde hile yapılması | VUK 359 / a-1,2 | 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. |
| Vergi ile ilgili bilgiler ihtiva eden defter, belge ve kayıtların yok edilmesi, Defter sayfalarının değiştirilmesi, yok edilerek yenilerinin eklenmesi, Sahte belge düzenlenmesi ve bunların kullanılması | VUK 359 / b | 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. |
| Sadece Maliye Bakanlığı ile anlaşması olan kişilerce basılabilecek belgelerin anlaşma olmadan basılması, Yetkisiz kişiler tarafında basılan bu belgelerin kullanılması. | VUK 359 / c | 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. |
- Defter, Kayıt ve Belgelerin Tahrif Edilmesi
Saklanması ve ibraz edilmesi mecbur kılınan vergiye dair bilgiler ihtiva eden defterdeki yazıların silinmesi, okunmayacak hale getirilmesi, kayıtlardaki vergi matrahının belirlenmesinin zorlaştırılması yahut olanaksız duruma getirilmesi halinde vergi VUK 359 kapsamında vergi kaçakçılığı suçu oluştur.
- Defter, Kayıt ve Belgelerin Gizlenmesi
Noterce tasdik edilmiş vergiye dair bilgiler içeren kayıtların yahut herhangi bir biçimde varlığı tespit olunan defter ve belgelerin; vergi incelemesi esnasında yetkili kişilere ibraz edilmemesi ve söz konusu belge, defter ve kayıtların saklanması halinde VUK 359 gereğince vergi kaçakçılığı suçu söz konusu olur.
- Yanıltıcı Belge Düzenlenmesi veya Bu Belgelerle İşlem Yapılması
Vergiye ilişkin durumların belge altına alınması esnasında bilgilerin gerek nicelik gerekse nitelik açısından değiştirilerek eklenmesi ve bu gerçeğe muhalif bilgi ihtiva eden belgelerin kullanılması da vergi kaçakçılığı suçunun işlenmesine ve dolayısıyla VUK 359‘dan ötürü cezai sürecin başlamasına neden olacaktır.
- Muhasebe ve Hesap Hileleri Yapılması
Genellikle kanuna muhalif ve yasa dışı iş ve işlemler yapan kişiler, bu tür işlemlerin gizlenmesi gayesiyle muhasebe ve hesap hilelerine başvurur. Bu yönteme başvurarak usulüne uygun vergilendirme yapılmaması neticesinde gerçek matrahın gizlenerek gerçek vergi miktarından daha azının ödenmesi amaçlanmakta olup VUK 359 gereğince suçtur.
- Gerçeğe Aykırı Hesap Açılması
Gerçekte var olmayan kimseler adına hesap açılması veya vergi kayıtları ile herhangi bir alakası olmayan kişiler adına hesap açılması da VUK 359 gereği vergi kaçakçılığı suçuna neden olur.
- Çift Defter Tutulması
Yasada düzenlenen haller dışında ticari hesap ve işlemlerin kayıt edildiği başkaca defterlerin tutulması, VUK 359 kapsamında çift defter tutulması suçunu teşkil eder.
- Defter, Belge ve Kayıtlarda Sahtecilik
Vergilerin hesap edilmesine dair bilgileri içeren defter, belge ya da kayıtların yok edilmesi, yok edilen sayfalar yerine farklı sayfalar eklenmesi; VUK 359 gereğince defter, belge ve kayıtlarda sahtecilik suçunu oluşturur.
VUK 359 a-2
VUK 359 a-2;
Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan; Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
VUK 359 / b
VUK 359 /b;
Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.
VUK 359 Madde Metni
VUK 359 madde metni;
a) Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;
1) Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,
2) Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Varlığı noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, bu fıkra hükmünün uygulanmasında gizleme olarak kabul edilir. Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.
b) Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.
c) Bu Kanun hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlar iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
VUK 359 madde metninden de anlaşılacağı üzere; vergi kaçakçılığı suçları neticesinde faile hükmedilecek ceza, hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi için öngörülen hapis cezası süresinin üzerinde olması nedeniyle VUK 359 nedeniyle hükmedilen hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.
VUK 359 sebebiyle verilen ceza kararı hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmesi ve kişinin beş yıllık denetim süresince gereklerine uygun davranması halinde failin söz konusu suçu hiç işlemediği sonucu doğar. Vergi kaçakçılığı suçu sebebiyle hükmedilen hapis cezası için HAGB kararın verilebilir. Keza ceza ertelemesi kurumu da VUK 359 sebebiyle verilen hapis cezası hakkında işletilebilir.
VUK 359 Yargıtay Kararları
VUK 359 Yargıtay kararları, VUK 359 nedeniyle ceza yargılamasına taraf kişilerin; kendisi için müspet veya menfi bir hal doğup doğmadığını araştıran kişilerin merak ettiği hususların başında yer alır.
Vergi Kaçakçılığı İnceleme Raporu ve Mütaala – Yargıtay CGK – Karar:2002/351
Vergi incelemesi, vergi denetmeni tarafından yapılarak, inceleme ve kaçakçılık suçu raporu düzenlenmiştir. VUY.nın 367. maddesinde vergi denetmenleri inceleme sırasında saptadıkları kaçakçılık ve iştirak suçlarını doğrudan doğruya C.Savcılığına bildirecek kişiler arasında sayılmamış olup, vergi denetmeni tarafından düzenlenen rapor ancak vergi dairesinin bağlı bulunduğu defterdarlığın veya gelirler bölge müdürlüğünün mütalaasıyla C.Başsavcılığına bildirilebilir, diğer yönden defterdar yardımcısı da maddede mütalaa vermekle veya doğrudan bildirimle yetkili sayılan kişiler arasında sayılmamıştır. Bu nedenle öncelikle dava koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediğinin saptanması için, mütalaayı defterdar adına, imzalayan defterdar yardımcısı vekilinin, mütalaayı imzalamaya yetkisi olup olmadığı,varsa buna ait yetki ve görev belgesi getirtilerek dosya içine konulması ve bundan sonra yargılamaya devam edilmesi gerekir.
Defter ve Belge İbraz Etmeme Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması – Yargıtay 19.CD-Karar:2015/8052
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair 5271 Sayılı CMK’nın 231/6-c maddesi gereği sanık sadece somut maddi zararları karşılamak zorundadır. Defter ve belge ibraz etmemek suçunda (defterleri gizleme) somut bir maddi zarardan söz edilemeyeceği dikkate alındığında, sanık hakkında zararın karşılanmaması gerekçesiyle hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmemesi hukuka aykırıdır.
VUK 359 Zamanaşımı
VUK 359 zamanaşımı süresi 8 yıldır. Türk Ceza Kanunu genel zamanaşımı kurallarına göre belirlenen 8 yıllık dava zamanaşımı süresinin başlangıcı:
- Sahte belge düzenlenmesi ve kullanılması halinde söz konusu belgelerin düzenlendiği tarih,
- Sahte hesap açılması halinde hesabın açılma tarihi,
- Saklanması ve ibraz edilmesi zorunlu tutulan belgelerin yok edilmesi halinde yok etmeye yönelik eylemin icra edildiği tarih,
- Vergi kayıtlarına dair belge, defter ve kayıtların tahrif edilmesi halinde tahrifatın gerçekleştirildiği tarihtir.
VUK 359 kapsamında işlenen suçlarda uzlaşma prosedürünün işletilip işletilmeyeceği de merak edilen konular arasındadır. Vergi kaçakçılığı suçlarından ötürü, suç şüphesi altında bulunan kişi ile mağdurun uzlaşması,
Sonuç
VUK 359 Vergi Usul Kanunu’nun 359.maddesinde hüküm altına alınan vergi kaçakçılığı suçlarını ve bu suçların işlenmesi halinde faile hükmedilecek cezaları düzenlemektedir. VUK 359’u konu alan ceza yargılamaları neticesinde fail hakkında; hürriyeti kısıtlayıcı ağır ceza yaptırımı öngörüldüğü için bu süreçte hakkın temini ve etkin müdafaa için, emsal davalarla deneyim kazanmış ceza avukatından hukuki yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır.
