Ecrimisil

Ecrimisil kelime anlamı itibari ile haksız işgal tazminatı olarak geçmektedir. Ecrimisil davası,  bir  malın zilyetliğini, haksız yere ve herhangi bir yetkisi olmadan elinde bulunduran kişiden talep edilen tazminata denilmektedir. Ecrimisil, Türk Hukukunda detaylı bir şekilde düzenlenmektedir. Buna göre HTİH Yönetmelik m.4 uyarınca idare, izni ve haberi olmadan hazineye ait bir taşınmazın işgal yolu veya haksız tasarruf yolu ile üçüncü kişilere geçmesi neticesinde de ecrimisil tazminatı talep edilebilecektir. Burada belirtilen bir diğer husus ise, idarenin işgal nedeniyle bir zarara uğramasının tazminat açısından önem ifade etmediğidir. İlgili yönetmelik (e) bendi uyarınca da aleyhinde tazminata hükmedilecek ve işgalci kabul edilen kişiler sayılmıştır. Buna göre;

• Ele Geçiren,
• Malı Kullanan,
• Malı Elinde Tutan,

Bir malı tasarruf sahibinin izni veya haberi olmadan, bu sayılan hallerde bulunduran kişi veya tüzel kişi işgalci statüsündedir.

İşgal neticesinde ise hükmedilecek tazminat, haksız işgal tazminatıdır. İlgili tazminat, zarar dahil birçok hususu kapsamaktadır. Buna göre tazminat;

• Haksız işgal neticesinde ortaya çıkan zararı,
• Kullanmadan doğan zararı,
• Yoksun kalınan karı

içerisinde barındırmaktadır. Zararlardan farklı olarak yoksun kalınan kar, uygulamada karşımıza en çok kira bedeli olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ecrimisil Nedir?

Ecrimisil, bir malı tasarruf sahibinin izni olmadan kullanan kişiye veya kamuya ait olan hazine malını fuzuli işgal sureti ile kullanan kişiye karşı olarak mahkemeden talep edilir. Görevli mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

Ecrimisil davası açılmadan önce dikkat edilmesi gereken önemli bir husus bulunmaktadır. Buna göre, malı kullanmasına rıza gösterilmeyen kişiye karşı haksız işgal bedeli istenmelidir. Tasarruf sahibi kişi bunu, o kişiye bir ihtarname göndererek yapabilecektir. Daha sonra ise bu dava açılabilecektir.

Devlet Malının Kullanılmasında Ecrimisilin Ödenmesi ve İtiraz

Ecrimisilin ödenmesinde temel alınan kanun 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’dur. Kişi aleyhinde hükmedilen haksız işgal tazminatını ödemeyi kabul eder, susar veya itiraz etmezse %20 indirimden yararlanır. Bunun beraberinde bu bedeli nakit öderse de %15 ek bir indirimden daha faydalanır. Ancak bu belirttiğimiz gibi kişinin rızası dâhilinde gerçekleşen tahsilatta uygulanır. Eğer kişi aleyhinde hükmedilen tazminata rıza göstermezse 6183 Sayılı kanunda belirtilen usuller uyarınca tahsil gerçekleşecektir.

Ecrimisilin bedeli, nakit ödendiği zaman %15 ek bir indirime tabii tutuluyordu. Ancak taksitle ödenme imkânı da bulunmaktadır. Taksitle ödenme durumunda ise karşımıza faiz uygulanması çıkacaktır. Kanun uyarınca ecrimisil davasını genel şekilde açıklayacak olursak, mevcut taşınmazı herhangi bir hak sahibi olmayan kişi tarafından hukuksuzca işgal edilmesi sonucunda, işgale uğrayan kişi tarafından açılan davadır. İşgal edenden istenecek tazminatta ise bir zararın meydana gelme koşulu aranmamaktadır. Mahkeme, zararın mevcut olmaması halinde dahi tazminata hükmedebilecektir.

Burada bahsettiğimiz haksız şekilde işgal ise, işgal edilen taşınmazın sahibi ile bir akit kurulmamış ya da kişinin rızasının alınmamış olmasına rağmen haksız yere kullanmaktır. Bir bedel ödenmeden yararlanma durumu da bunu açıklamaya yetecektir. Bu duruma maruz kalan mülk sahibi ise mahkemeye başvurarak bu haksız işgalin kaldırılması ve bedelinde bir tazminatın tarafına verilmesi için dava açabilecektir. Mahkeme ise yapacağı inceleme sonucunda ise yukarıda belirtilen talepler doğrultusunda hüküm açıklayacaktır., taksitle ödenmesi durumunda yasal faiz oranınca faiz uygulanacaktır. Taksit talebinde ise borçlu bulunabilir. Talebi, taksit sayısını da içermektedir. Ecrimisilde, taksitlerle ödenme kararlaştırılırsa ve taksitlerden sadece bir tanesi dahi ödenmezse, kalan tüm taksitler muaccel hale gelecektir. Bu durumda da borcun alacaklısı olan idare, tüm borcu kişiden talep edebilecektir.

Ecrimisil ihbarnamesi, ilgiliye tebliğ edildikten sonra eğer mevcut bir hata varsa buna karşı 30 gün içerisinde itiraz edilebilir. Yapılan itirazlar, komisyon tarafından incelenerek 30 gün içerisinde karara bağlanır. Kararın verilmesinden itibaren 15 gün içerisinde ise bu karar ilgiliye tebliğ edilir. Bu işlemler tümüyle gerçekleştikten sonra ilgilinin, o idareye itiraz hakkı tükenmiş olur. Ancak bu süreçte ise iptal davası açma hakkı gündeme gelecektir. Bu iptal davası, taşınmazın bulunduğu yerdeki idare mahkemesine açılabilecektir. İtirazın reddi halinde kazanılan bu dava hakkının kaynağı ise Anayasa’dır.

Ecrimisil Davası

Ecrimisil davası açmak için kanunda birtakım şartlar bulunmaktadır. Buna göre;

• Davalı, taşınmazı işgal etmiş olmalıdır. (İşgal tanımı yukarıda verilmiştir.)
• Davalı, fuzuli işgali gerçekleştirirken kötü niyetli olmalıdır.
• Davadan önce, bedelin davalıdan istenmesi gerekmektedir. Fakat bu koşulun istisnaları bulunmaktadır.

Ecrimisil davası öncesinde, bedelin ihtarname yolu ile davalıdan istenmesinin istisnalarını şunlar oluşturmaktadır:

• Mevcut taşınmazın kamuya ait olması,
• Taşınmazın; bağ, bahçe, doğal ürün tedarik edilen bir üretim tesisi, işyeri, konut veya kira getirisi olan bir taşınmaz olması,
• Taşınmazın paylı mülkiyete konu bir taşınmaz olması ve işgal ettiği iddia edilen paydaşın, taşınmazın tamamında tek başına hak iddia etmesi veya diğer paydaşları tanımaması,
• Paydaşların, kullanım anlaşması ile mevcut taşınmazda yararlanacakları bölümleri ayırmaları,

halleridir. Geçmiş yargı kararlarından yola çıkarak bu istisnalara ulaşmaktayız. Bu istisnalar somut olayda vuku bulacak olursak orada, bedel talep edilmeden dava açılabilecektir. Bu istisnaların haricindeki her durumda intifadan men hususu aranacaktır. Bu durumun taraflarca gerçekleştirildiği ise her türden kanıt ile ispatlanabilir.

Ecrimisil Nereye Açılır?

Ecrimisil davasının konusu bir malvarlığıdır. Bu sebeple konusundan ötürü davaya bakmaya görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri’dir. Yetki hususunda ise, genel yetki söz konusudur. HMK’da düzenlenen hükümler uyarınca da yetkili mahkeme, davaya konu olan taşınmazın bulunduğu mahkemedir.

Ecrimisil İşgalin Şartları

Ecrimisil davasının başlıca sebebi fuzuli işgaldir. İşgal çok farklı şekillerde meydana gelmekle beraber birkaç örnek ile bu hususlara değinmek doğru olacaktır. Bu örnekler çoğaltılabilir. Buna göre;

• İzin alınmadan inşaat,
• İzin alınmadan taşınmazın kullanılması,
• Kiralanan taşınmazı, kira süresi dolmasına rağmen sözleşmeyi yenilemeden kullanmaya devam etmek,
• Belirli bir kamu hizmetine tahsis edilmiş taşınmazın amacı dışında kullanılması veya bir kısmının amaç dışında ve herhangi bir ücret ödenmeksizin kullanılması,

durumları işgal sebeplerindendir. Değindiğimiz üzere bunlar çoğaltılabilir.

Ecrimisil İspat

Ecrimisil davasında da her davada olduğu gibi ispat kurumu devreye girmektedir. Deliller, iddiayı kanıtlama aracı olarak kabul edilmektedir. Davalı, inkar ettiği takdirde davacı da kanıtlar aracılığı ile iddiasını ispat etmek zorundadır. TMK m.6 uyarınca, iddiada bulunan iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Bu maddeden yola çıkarak diyebiliriz ki davacı; işgalin veya kısmi işgalin varlığını, taşınmazın ne kadarının işgal edildiğini, taşınmazın ne kadar süre işgal altında kaldığını tek tek kanıtları ile ispat etmek durumundadır.

Ecrimisil Zamanaşımı Ne Kadardır?

Ecrimisil davası da zamanaşımına tabidir. Kanun koyucu, bu dava için 5 yıllık bir zamanaşımı öngörmüştür. 5 yıl içerisinde istenmeyen tazminat hak kaybına neden olmaktadır. 5 Yıllık süre içerisinde meydana gelebilecek her türlü zarar talep edilebilir.

Ecrimisil Bedeli Nasıl Hesaplanır?

Ecrimisil davası ile istenen tazminat açısından ve de daha öncesinde talep edilen intifadan men hususunda, taşınmazın değerini birçok faktör etkilemektedir. Bunlar şu şekildedir;

• Taşınmazın imar durumu,
• Taşınmazın yüzölçümü,
• Taşınmazın niteliksel özellikleri,
• Taşınmaz eğer bir tarım arazisi ise verimi,
• Taşınmazın kamu hizmetlerinden yararlanma durumu,
• Taşınmazın bulunduğu konum,
• Taşınmazdan elde edilebilecek gelir,
• Emsal taşınmazların mevcut kira gelirleri,

Bu sayılan maddeler, rayiç değerin belirlenmesinde önemle dikkate alınacak hususlardır.

Ecrimisil Davası İçin Avukat Gerekli Midir?

Türk hukuk sisteminde avukat tutmak, çoğu durumda bir zorunluluk değildir. Kanun koyucu, ecrimisil davasında da bu şekilde bir yol izlenmiş ve avukat tutmayı zorunlu kılmamıştır. Ancak davanın detaylı ve komplike olmasından ötürü, profesyonel bir avukat desteği gerekmektedir. Gerek yargı kararları tarafından kabul edilen birçok istisna halleri, gerekse kanunda belirtilen karmaşık tanımlar davanın, çoğu zaman içinden çıkılmaz bir hal almasına neden olabilmektedir. Yetkin bir hukuki bilginin varlığına ise bu tür davalarda daima ihtiyaç duyulmaktadır. Eğer davada bir hak kaybı olsun istemiyorsanız, muhakkak bir avukata danışarak hareket etmenizde fayda olacaktır.

Sonuç

Ecrimisil davasını genel şekilde açıklayacak olursak, mevcut taşınmazı herhangi bir hak sahibi olmayan kişi tarafından hukuksuzca işgal edilmesi sonucunda, işgale uğrayan kişi tarafından açılan davadır. İşgal edenden istenecek tazminatta ise bir zararın meydana gelme koşulu aranmamaktadır. Mahkeme, zararın mevcut olmaması halinde dahi tazminata hükmedebilecektir. Burada bahsettiğimiz haksız şekilde işgal ise, işgal edilen taşınmazın sahibi ile bir akit kurulmamış ya da kişinin rızasının alınmamış olmasına rağmen haksız yere kullanmaktır. Bir bedel ödenmeden yararlanma durumu da bunu açıklamaya yetecektir. Bu duruma maruz kalan mülk sahibi ise mahkemeye başvurarak bu haksız işgalin kaldırılması ve bedelinde bir ecrimisil tazminatının tarafına verilmesi için dava açabilecektir. Mahkeme ise yapacağı inceleme sonucunda ise yukarıda belirtilen talepler doğrultusunda hüküm açıklayacaktır.