Çalışma İzni Sorgulama

Çalışma izni sorgulama Türkiye Cumhuriyeti’nde bulunan ve burada çalışmak isteyen yabancılar tarafından yetkili kurumlardan alınması gerekli onayın sorgulanmasıdır. Çalışma izni sorgulama ile yapılan müracaata dair izin sürecinin ne durumda olduğu öğrenilmektedir. Çalışma izni sorgulama için izin sorgula üzerinden sizden istenen bilgiler verilmek suretiyle oldukça pratik biçimde gerçekleştirilebilir. Çalışma izni sorgulama sürecinde talep edilen bilgilerin doğru bilgiler olması önemlidir. Aksi takdirde istenilen sonuca ulaşılamamakta yahut yanlış bilgiler alınabilmektedir.

Çalışma izni sorgulama sürecini ifade etmekle beraber çalışma izni kavramını izah etmek isabetli olacaktır. O halde ‘Çalışma izni nedir?’ sorusuna: Türkiye’de herhangi bir sektöre ait işyerinde çalışmak için yabancılar tarafından alınması gereken izindir, şeklinde yanıt verilebilir. Çalışma izni olmaksızın çalışan yabancının, yasalarca ifade edilmiş bir dizi yaptırımla baş başa kalacağı bilinmelidir. Bu itibarla, yasal olarak çalışmak isteyen her yabancının muhakkak çalışma izni sahibi olması elzemdir. Çalışma izni sorgulama başlığı altında çalışma izni sürecinde uyulması gereken hukuki prosedürler titizlikle takip edilmelidir.

Çalışma izni sorgulama suretiyle takip edilen çalışma izni, Türkiye’de herhangi bir sektöre ait işyerinde çalışan yabancıları denetleyebilmek, kontrol sağlayabilmek ve lazım gelen inceleme ve sorgulamaları bir düzen içinde yapabilmek ve işçi hakları adına uygulanmakta olup güvenlik noktasında da oldukça mühim bir fonksiyona sahip sistemdir. Gereken süreç tamamlanarak yapılan çalışma izni başvuru süreci, çalışma izni sorgulama ile öğrenilebilir.

Çalışma izini sorgulama online olarak gerçekleştirilebilir. Sorgulamadan, bir diğer ifadeyle başvurudan lehte netice almak için gereken tüm evrakların ve diğer önemli hususların eksiksiz olması önemlidir. Tüm bunlar tamamlandıktan ve yetkili merciiler tarafından incelendikten sonra süreç, çalışma izni sorgulama ile takip edilebilir. Çalışma izni başvurusunun işverence online olarak yapılmasıyla birlikte altı iş günü içinde lazım gelen tüm belgelerin Bakanlığa ibraz edilmesi şarttır. Müracaat sırasında iletilen evrakların aslı, bizzat ya da posta aracılığıyla iletilebilir. Çalışma izni için hazırlanması gereken evraklar duruma göre farklılık gösterir. Ancak genel itibariyle ifade edilirse yabancı işçi tarafından ibraz edilmesi gerekli evraklar:

• Kişiye ait diploma ya da mezuniyet belgesinin Türkçeye çevrilmiş ve resmi merciiler tarafından onaylanmış hali,
• Yüksek öğrenimini Türkiye’de gerçekleştirmemiş yabancı işçiler için denklik belgesi,
• Eğitim kurumlarında faaliyet gösterilecek olması halinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verilmiş yeterlilik belgesi,
• Yurt dışı başvuruları istisna olmak üzere en az altı ay geçerlilik süresi mevcut olan ikametgah izni,
• Pasaport kopyası,

Şeklinde ifade edilebilir. Çalışma izni sorgulama öncesi çalışma iznine ilişkin, işveren tarafından ibraz edilmesi gereken evraklar:

• Çalışma izni için başvuru formu,
• Faaliyet belgesi. Resmi makamlarca onaylanmış bir önceki seneye dair kar zarar tablosu ve bilanço,
• İş yeri kuruluşunun sermaye ve ortaklığını ifade eden Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi,
• Noter onaylı vekaletname,
• İşveren ile yabancı işçi arasındaki iş sözleşmesi,
• İş yerinde yabancı uzman çalıştırmak isteniyorsa burada çalıştırılan Türk vatandaşlarına dair ücret bilgisi,

Şeklinde sıralanabilir. Online olarak çalışma izni sorgulama şeklinde takip edilebilen ve yine online olarak yapılan ilk başvurunun ardından aşağıda ifade edilen evraklar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilmelidir. Çalışma izni sorgulama sonucunda beklenen neticeyi almak için hukuki prosesin eksiksiz yerine getirilmesi gereklidir. Yurt içi başvuruları için yabancı işçi tarafından iletilmesi gerekli evraklar:

1. İşçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesi,
2. En az altı ay süreyle geçerli oturma izninin kopyası,

• Olması halinde referans mektubu,

1. Pasaport kopyası,
2. Diploma kopyası,

Şeklindedir. Çalışma izni için gerekli sürecin tamamlanması ve çalışma izni sorgulama sürecine geçilmesi için işveren tarafından sunulması gerekli evraklar:

1. Çalışma izni müracaat dilekçesi,
2. Bir önceki seneye dair bilanço,

• Çalışma izni formu,

1. Faaliyet belgesi,
2. Türk Ticaret Sicili Gazetesi
3. Müracaat edenin noterce onaylanmış vekaletnamesi

Şeklindedir. Yurt dışı başvuruları için yabancı işçi tarafından iletilmesi gerekli evraklar:

• Bir üst paragrafta ifade edilen belge ve evraklara ilave bir adet fotoğraf.

İşverence sunulması gerekli evraklar:

• Bir üst paragrafta ifade edilen belge ve evraklara ilave yabancı işçinin pasaport ve diploma kopyası.

Çalışma izni sorgulama hususunda kapsamlı bilgiye ihtiyaç duyanlar tarafından merak edilen bir diğer husus çalışma izni ücretidir. Çalışma izni sorgulama sonucunda çalışma izni sağlamak adına gerekli prosedürlerin uygulanması sırasında birtakım harç ve masraflar doğar. Söz konusu harç tutarları 2022 için şu şekildedir:

1. Süreli çalışma izin belgesi için gereken harç tutarı 1386,20 TL’dir.

2. Süreli çalışma izin belgesi için iki senelik süre uzatımı 2772,40 TL’dir.

3. Süreli çalışma izin belgesi için üç senelik süre uzatımı 4158,60 TL’dir.

4. Süresiz çalışma İzni belgesi için gereken harç tutarı 13.867,40 TL’dir.

5. Geçici koruma çalışma izni için gereken harç tutarı 515,70 TL’dir.

6. Değerli kağıt bedeli olarak ise 160 TL’dir.

Çalışma izni sorgulama kapsamında izah edilen harç ödemeleri, yabancı çalışanlara ait kimlik numarası üzerinden gerçekleştirilir. Şayet kimlik numarası ifade edilmezse bankalarca gerekli tahsilat sağlanmayacaktır. Harç miktarının yatırılması sırasında ilgili bankaya harç miktarının dışında bir ücret ödenmeyecektir. Harç ödemelerinin yapılabileceği banklar:

• C. Ziraat Bankası
• Vakıflar Bankası
• Halk Bankası

Olup ifade edilen bankalar ve şubeleri dışında bir bankaya veya vergi dairesine ödeme yapılmayacaktır. Bildirim süresinin ardından ilk otuz gün içinde gerekli harç tutarı ilgili bankaya yatırılmalıdır. Kaybedilen izin belgesinin tekrar çıkarılması amacıyla çalışma izni güncel harç tutarının yarısı ve güncel değerli kağıt bedelinin tamamı ödenecektir. Çalışma izni sorgulaması yaparak neticesi alınan izin sürecine ait giderler ifade edildiği gibidir.

Yabancı Çalışma İzni Sorgulama

Çalışma izni sorgulama suretiyle yabancı izni başvurusunun akıbetini merak eden kişiler gibi bu izne müracaat etmemiş ancak çalışma izni statüsünden faydalanmak isteyen yabancılar, çalışma izninin nasıl alınacağını merak etmekte ve çalışma izni sorgulama araştırması yapmaktadır. Çalışma izni gerek yurt içinden gerekse yurt dışından alınabilir. Bu noktada herhangi bir ayrım ya da koşul bulunmamakla beraber iznin yurt içinden ya da yurt dışından alınmasında birtakım prosedür farklılıkları bulunmaktadır.

Çalışma izni sorgulama yapan ve çalışma izni başvurusunda bulunan yurt dışındaki kişinin öncelikle mevcut bulunduğu ülkedeki T. C. Konsolosluğu ya da Büyükelçiliği ile iletişimi geçmesi ve vize müracaatında bulunması gereklidir. Çalışma vizesi için müracaat edecek yabancının, yabancı çalışma izni sorgulama ile takip edebileceği çalışma izni için, metnin devamında etraflıca izah edilmekle birlikte genel olarak yanında bulundurması gereken unsurlar şu şekildedir:

• Pasaport,
• Çalışma İzni Başvurusuna İlişkin Dilekçe,
• Fotoğraf,
• Çalışılacak İşe Dair Sözleşme Örneği.

Çalışma izni sorgulama ekranından beklenen neticesinin alınabilmesi adına; yurtdışından yapılan çalışma vizesi başvurusu için yabancının işvereni, on iş günü içinde online sistem üzerinden çalışma vizesi başvurusunu gerçekleştiren kişi adına çalışma izni başvurusunda bulunmalıdır. Bu başvuru, çalışma izni sorgulamasının yapılacağı e – devlet üzerinden gerçekleştirilir. Yapılan başvuru ile birlikte talep edilen tüm belge ve evraklar altı iş günü içinde ilgili Bakanlığa ibraz edilir. Çalışma izni sorgulama işleminin yine bakanlık sayfasından takip edilebileceği de unutulmamalıdır.

Bakanlığa teslim edilecek evraklar bizzat ya da posta yoluyla iletilebilir. İfade edilen prosesin ardından Türkiye’de ikamet eden işverenin gerçekleştirdiği müracaat neticesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, her iki tarafça ibraz edilen bilgi ve evrakları tetkik eder. Çalışma izni sorgulama sonucunda iznin alınıp alınmayacağı bu inceleme ile belirlenir. İncelemenin ardından eksik bir bilgi veya belge varsa eksik belgelerin tamamlanması talep edilir. Çalışma izni sorgulama başlığı altında çalışma izni başvurusundan süreç sonuna kadar hukuki destek almak herhangi bir hataya düşmemek ve hatadan kaynaklı mağduriyet yaşamamak adına önemlidir.

Çalışma izni sorgulama hususunda müspet veya menfi sonucu belirleyen esas kriter ise bir üst paragrafta izah edilen belgelerin toplanması ve bu belgelerin ilgili Bakanlık tarafından değerlendirilmesidir. Değerlendirme sonucunda gerekli görüldüğü takdirde farklı makamların görüşü de alınır ve yapılan son inceleme ile çalışma izni başvurusu için onay ya da ret verilir.

Çalışma izni sorgulama öncesinde yapılan bu başvuru onaylandığı takdirde söz konusu işçi, Dış Temsilciliğe gerekli çalışma vizesi harcını ödemek suretiyle vizesini almalıdır. Tüm bu hususların yanı sıra işçi, yüz seksen gün süreyi geçmemek kaydıyla Türkiye’ye giriş yapmalıdır. Sürecin devamına ilişkin mevzuat, çalışma izni sorgulamasının yapıldığı bakanlık sayfasından takip edilebilir.

Çalışma izni sorgulama sürecinden önce yurt dışında yaşayan işçilerin yurt dışında çalışma izni için gerçekleştirmesi gereken süreç ifade edildikten sonra yurt içindeki yabancıların çalışma izni almak maksadıyla yurt dışındaki Türk makamlarına müracaat etmesinin bir şart olmadığını belirtmek gerekir. Fakat kişi, yurt içinde bulunduğu takdirde çalışma izni alabilmesi için en az altı aylık süreye sahip ikamet iznine sahip olması şarttır. Çalışma izni sorgulama sonrasında herhangi bir sorun yaşanmaması adına ifade edilen tüm şartlar yerine getirilmelidir.

Çalışma izni sorgulama ile birlikte olumlu sonucun alınabilmesi için çalışma izni başvuru sürecinden tamamlanmasına değin tüm aşamaların prosedürlere uygun gerçekleşmesi önemlidir. Çalışma izni sorgulamaya bağlantılı olarak yabancılar için geçici koruma sağlanması durumunda çalışma izni alabilmek için yine bir dizi şartın sağlanıyor olması gerekmektedir. Çalışma izni sorgulama öncesinde bilinmesi gereken süreç ve şartlar şu şekildedir:

• Ülkemizde bulunan yabancılar için geçici koruma sağlanması durumunda çalışma izni alabilmeleri için bazı şartları taşıyor olmaları gerekir. Bu koşullar T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından duyurulur.
• Öncelikle yabancı kişilerin geçici koruma kapsamında olduğunun belgelenmesi gerekir. Bu işlemin gerçekleştirilebilmesi ise kişinin bir geçici koruma kimlik belgesine sahip olması ile mümkündür. Bunun yanı sıra yabancı kimlik numarası ya da yabancı tanıtma belgesinden biri de kişinin tanınması için yeterli olur.
• Çalışma izni için başvuru yapacak olanların bu başvuruyu yaptığı tarihten itibaren en az 6 aylık geçici koruma süresini doldurmuş olmaları gerekir.
• Ayrıca bazı meslekler için geçerli olan ön izin alma zorunluluğu da göz ardı edilmemelidir. İlgili bakanlıklar aracılığı ile alınması gereken öz izin belgesi, geçici mesleklerde çalışmak isteyenler tarafından alınmalıdır.
• Bu tür çalışma izinleri alınacağı zaman bazı kriterlerin dikkate alınması zorunludur. Bu koşulların yerine getirilmemesi durumunda çalışma şartları sağlanamaz. Bundan dolayı aşağıdaki kurallara uyulması gerekir:
• Geçici koruma kapsamında çalıştırılacak yabancı kişi sayısının burada çalışan Türk vatandaşlarının %10’u kadar olması gerekir. Bu orandan fazla sayıda yabancı işçi çalıştırılması mümkün değildir.
• İstihdam kotasına yönelik olarak bazı özel durumlarda bu kuralın dışına çıkılabilir. Yabancı kişinin yaptığı işi yapabilecek nitelikte Türk vatandaşlarının olmaması durumunda işveren geçici koruma kapsamında çalışan yabancılar arasından daha fazla çalışanı işyerinde çalıştırabilir.
• Bir işyerinde çalışan sayısı on kişiden az olduğunda ise bu durumda işyerinde çalışabilecek geçici koruma sağlanan yabancı sayısı bir kişi ile sınırlıdır.
• Çalışma izni başvurusu yapmak isteyen geçici koruma statüsündeki yabancı bazı meslek mensuplarının alanlarıyla ilgili bakanlıklardan ön izin belgesi getirmeleri mecburidir. Örneğin kişi sağlık meslek mensubu ise ön izin belgesini Sağlık Bakanlığı’ndan almalıdır.
• Çalışma izni sorgulama MEB olarak araştırılan husus ise; eğitim meslek mensubu olan ve geçici koruma kapsamında çalışacak olan yabancı bireylerin Milli Eğitim Bakanlığı’ndan, öğretim üyelerinin ise Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’ndan öz izin belgesi alarak başvuru yapması gerekir.
• Çalışma izni sorgulaması ile birlikte bu tür bir çalışma izni alınabilmesi için ön izin belgesi mecbur tutulmuştur. Belgesi olmayan kişilerin başvurusu değerlendirmeye alınmamaktadır. Bundan dolayı başvuru yapmayı planlayan bireylerin belgelerini eksiksiz olarak tamamlaması gerekir.
• Ayrıca geçici koruma sağlanan yabancılarla alakalı olarak ödenecek ücretler konusunda da uyulması gereken kurallar vardır. Bu şekilde çalışacak olan bireylere asgari ücretin altında bir ödeme yapılması kanunen yasaktır. Çalışma izni sorgulama sürecini merak eden tüm kişiler bu hususları bilmeli ya da uzman bir hukukçudan yardım almalıdır.

Çalışma izni sorgulaması yapılarak ilgili iznin neticesi öğrenilebilir. Çalışma izninde gerekli başvurular karşılandığı takdirde muafiyet sahibi olunabilmektedir. Bu başvuruların yapılması gereken kurum ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’dır. Başvuru sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği görülürken bunun ilk aşamasında bakanlığın web uygulaması üzerinden bir form doldurulur.

Çalışma izni sorgulama öncesinde gerçekleştirilen işlemlerden birisi de; YUMI-Net olarak adlandırılan web uygulamasına giriş yapılması ve sistem tarafından istenilen bilgilerin girilmesidir. Bu işlemler, başvuru sürecinin başlangıcıdır. Bu aşamada kişilerin pasaport ya da pasaport yerine geçebilen belgeleri ile başvuru yapabilmesi mümkündür.

Bunun yanı sıra ulusal kimlik kartları üzerindeki kimlik bilgileri, yabancı kimlik numaraları, Türkiye’de vize muafiyeti olanlar için ülkeye giriş tarihi, Türkiye’de ikamet izni olanların ikamet izin başlama tarihi ile bitiş süresi başvuru formuna girilecek bilgiler arasında yer alır.

Başvuru sürecinin ikinci aşamasında ise Gürcistan uyruklu yabancıların bazı belgelerle birlikte çalışacakları ilçe kaymakamlıklarına müracaat etmesi gerekir. Bu başvuru sırasında ise sunmaları gereken belgeler şunlardır:

1. Sistem tarafından Gürcistan uyruklu vatandaşlara verilen başvuru formu
2. Vize/vize muafiyeti ya da ülkemizdekiler için verilen pasaport belgesi (pasaport yerine geçen belge de kullanılabilir)

• Gürcistan uyruklu yabancılar ülkemize ulusal kimlik kartı ile giriş yapmışsa ulusal kimlik kartı ve hudut kapısından aldıkları giriş çıkış belgesi

1. Türkiye’de ikamet iznine sahip olanların pasaport ya da pasaport yerine geçen evrakla birlikte ikamet izin belgesi

Bu belgelerin sunulmasının ardından da kaymakamlık tarafından kendilerine verilecek muafiyet kapsamında olduklarını gösterir evrakların alınması gerekir. Bu koşulları sağlamaları durumunda çalışma izni muafiyet başvurusunu tamamlamış olurlar.

Çalışma İzni Başvuru Sorgulama

Çalışma izni sorgulama Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın resmi web sitesi üzerinden birkaç bilgi girmek suretiyle hemen öğrenilebilir niteliktedir. Çalışma izni sorgulama neticesinde müspet sonuç alabilmek adına çalışma izni başvuru sürecindeki tüm prosedüre uyulmalı ve gereken şartlar karşılanmalıdır. Yabancılara verilen çalışma izni başvuruları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, ilgili işverence e – devlet sistemi üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yurt dışında yaşayan yabancı, T. C. Konsolosluğu ya da Büyükelçiliğine söz konusu vize amacıyla başvurduğunda kendisine bir referans numarası tevdi edilecektir. Verilen numara ile birlikte işveren, çalışma iznine müracaat edebilir ve çalışma izni sorgulaması yaparak süreç takip edilebilir. Çalışma izni sorgulama, online olarak e – devlet üzerinden takip edilebilir.

Yabancı uyruklu işçi çalıştırmak amacıyla çalışma izni sorgulaması yapan işverenlerin, izin başvurusu süreci bir dizi şart içermektedir. İşveren tarafından yapılacak çalışma izni başvurusu ile beraber yabancı kişiye ait belge, evrak ve bilgiler de yetkili Bakanlığa ibraz edilir. Talep edilen evraklar, yabancı işçi ve işveren için farklıdır. Talep edilen tüm belgeleri eksiksiz ve doğru ibraz etmek, çalışma izni başvuru prosesinin başarı ile iletmemesi için kıymetlidir. Yapılan başvuruya onay verilmesi halinde yabancı işçiye, çalışma izin kartı iletilmektedir.

Kart, PTT kargo ile iletilecek olup kartın takibi de çalışma izni sorgulamanın yapıldığı gibi e – devlet üzerinden gerçekleştirilebilir. Kart sahibi artık yasal yabancı işçi statüsündedir. İfa edilmesi geren tüm aşamalar başarı ile tamamlandıktan sonra işe başlayan işçi için işvereni tarafından SGK üzerinden sigorta işlemleri tamamlanmalı ve sigorta işlemleri için otuz gün süre aşılmamalıdır. Çalışma izni sorgulama yapan tüm işveren, iznin başarıyla alınması için süre şatına tabi olmalıdır.

Çalışma izni sorgulamak isteyenlerce bilinmesi gereken bir diğer husus, çalışma izninin uzatılabilir nitelikte olmasıdır. İlk etapta bir senelik verilen çalışma izni iki yıl kadar daha uzatılabilmektedir. Üç seneyi dolduran işçi içinse üç yıl kadar uzatma yapılabilir. Aynı işyerinde ilk üç sene çalışmış işçi, aynı çalışma izniyle bir başka iş yerinde çalışabilir.

Çalışma izni sorgulama kapsamında bilgiye ihtiyaç duyulan bir başka husus yabancı işçi çalıştırma başvurusudur. Söz konusu başvuru, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılacak olup çalışma izni süresinin tamamlanmasından geriye doğru en çok iki ay içinde yapılmalıdır. Belirlenen süre içinde yapılmayan yabancı işçi çalıştırma süre uzatma başvurusu sonuçsuz kalacaktır. Süre uzatma için adına müracaat edilen işçi, kır beş günü geçmemek koşulu ile mevcutta çalıştığı iş yerinde çalışmaya devam edebilir.

Çalışma izni sorgulama ile birlikte çalışma iznine hak kazanan ve aradan geçen süre sonunda çalışma izni süresini uzatmak isteyen yabancı çalışan, yukarıda ifade edilen belge ve evraklara ilave olarak halihazırdaki çalışma izin belgesini ilgili Bakanlığa iletmelidir. Bu durumda işveren de; yabancı işçi başvuru formu, işçiye ait SGK sicil numarası, izin uzatma başvuru dilekçesi ve yukarıda iletilen işverence karşılanması gereken belge ve evraklarla başvurusunu gerçekleştirmelidir. Aksi takdirde çalışma izni sorgulama sonrasında olumlu sonuç alınamayacaktır.

Çalışma izni sorgulama, birçok yabancı uyruklu öğrenci tarafından da merak edilmektedir. Öğrenim süresi içinde çalışmak, eğitim hayatına Türkiye’de devam eden yabancı öğrenciler için izne tabidir. Ancak öğrencilere ait çalışma izninin alınması standart yabancı işçi çalıştırma koşullarından bir dizi farklılıklar içerir. Türkiye’de, çalışma izni almak suretiyle çalışmak isteyen öğrencilerin öğrenim düzeyleri belirleyicidir. Bu kapsamda, çalışma izni sadece yüksek lisans ve doktora öğrenimi alan öğrenciler için geçerli olup lise ve lisans öğrencileri için geçerli değildir. Bu itibarla çalışma izni sorgulama ve çalışma izni başvuru süreçlerine dair öğrenciler tarafından bilinmesi gereken hususlar ifade edildiği gibidir.

Çalışma izni sorgulamak veya izin için başvuru sürecini tamamlamak isteyen yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin çalışma izni alması için sahip olması gereken kriterleri; on sekiz yaşını tamamlamış ve çalışma izni almak istediği dönem içinde oturma izninin devam ediyor olmasıdır. Çalışma izni sorgulaması yaparak çalışma izni koşullarını merak eden öğrencilerin tabi olacağı şartlar izah edildiği gibidir.

Çalışma izni sorgulama kapsamında merak edilen hususlardan birisi de ev hizmeti için yabancılara verilecek çalışma izni statüsüdür. Yabancı işçilerin ev hizmetlerin çalışmasıyla meydana gelebilecek mağduriyetleri engellemek maksadıyla bir dizi şartlara bağlanan çalışma izni sadece çocuk, yaşlı veya hasta bakıcısı görevlerinde bulunmak kaydıyla alınabilmektedir. Temizlik ve sair işler için yabancı işçi çalıştırmak kanuni değildir. Çalışma izni sorgulamasıyla izin verilmesi öngörülen çalışma halleri ile ilgili de birtakım koşullar bulunmakta olup bu koşullar şu şekildedir:

• Çalışma izni sorgulamak ve öncesinde başvuru yapmak isteyen yabancı uyruklu işçinin çalışacağı evde on beş yaşından daha küçük bir çocuk yaşıyor olmalıdır.
• Çalışma izni sorgulamak ve öncesinde başvuru yapmak isteyen yabancı uyruklu işçinin çalışacağı evde altmış beş yaşından büyük birisinin yaşıyor olması gereklidir.
• Çalışma izni sorgulamak ve öncesinde başvuru yapmak isteyen yabancı uyruklu işçinin çalışacağı evde bakıma muhtaç birinin yaşıyor olması şarttır.

Çalışma izni sorgulama kapsamında bilinmesi gereken bir diğer husus, Türkiye’de izinsiz yabancı uyruklu işçi çalıştırmak yasa gereği yasaktır zira bu husus izne tabi kılınmıştır. İzinsiz yabancı işçi çalıştırılması halinde öngörülen yaptırımlar uygulanacaktır. Bu kapsamsa, 6736 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca idari para cezası düzenlenmiştir. İlgili kanun:

Çalışma izni olmaksızın,

1) Bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya iki bin dört yüz Türk lirası,

2) Bağımsız çalışan yabancıya dört bin sekiz yüz Türk lirası,

3) Yabancı çalıştıran işverene veya işveren vekiline her bir yabancı için altı bin Türk

lirası,

tutarında idari para cezası verilir.

İzinsiz yabancı işçi çalıştırmaktan dolayı ifade edilen idari para cezasına itiraz edilebilir. İtiraz, süreye tabi olup 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu madde 27’de düzenlenmiştir. Ceza tebliğinin ardından itirazın gerçekleştirilmesi gereken süre on beş gündür. Çalışma izni sorgulamak ve çalışma iznine ilişkin mevcut durumu takip etmek isteyen işçi ve işverenin yaptırımlara maruz kalmaması adına yasal prosedüre uygun hareket etmesi zaruridir.

Çalışma izni sorgulama kapsamında Uluslararası koruma statüsü adı altında değerlendirilen kişilerin çeşitli gruplara ayrıldığı görülmektedir. T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamalar doğrultusunda bu kişilerin içerisinde yer aldığı gruplar arasında mülteciler, ikincil koruma sahibi olanlar, şartlı mülteciler, uluslararası koruma başvurusu sahipleri bulunmaktadır.

Çalışma izni sorgulaması öncesinde kimlerin çalışma iznin muaf yani çalışma izni sorgulaması yapmasına gerek olmadığını bilmek gerekir. Ülkemizde çalışmak isteyen yabancılar için çalışma izin belgesi alınması zorunlu olurken bu belgeyi alması gerekenler şartlı mülteciler ve uluslararası başvuru sahibi olarak adlandırılan kişilerdir. Bu gruplar arasında çalışma izni alması gerekmeyenler ise mülteci statüsünde değerlendirilenlerle ikincil koruma statüsünde olanlardır. İkincil koruma statüsünde olanlar için çalışma izni sorgulaması yapılmaksızın gereken başvurular sonucunda muaf olarak değerlendirilecektir.

Çalışma izni sorgulama ile öğrenilen çalışma izni hakkı için bazı koşulların yerine getirmesi zorunludur. Bunlardan biri yapılacak başvurunun uluslararası koruma başvurusu tarihinden itibaren altı ay sonra gerçekleştirilmesi olurken diğeri ise başvuru sahiplerinin statülerini belirten kimlik belgesine sahip olmaktır. Bu şartlara riayet edilmeden yapılan çalışma izni başvuruları, çalışma izni sorgulama yapılarak da görüleceği üzere olumlu olmayacaktır.

Karadeniz Bölgesinde mevsimlik tarım işlerinde çalışmak isteyen yabancılar için de başvuru koşulları bulunmaktadır. Bu koşullar sağlanmadan yapılan çalışma izni sorgulama sonucu menfi olacaktır. Bu kapsamda sağlanması gereken koşullar şu şekildedir:

• Karadeniz Bölgesi’nde mevsimlik tarım işçileri çalıştırılmaktadır. Bu işçilerin Gürcistan uyruklu olması durumunda çalışma izni muafiyet belgesine sahip olması gerekir.
• Muafiyet belgesi adı verilen evrakların alınması için Gürcistan uyruklu vatandaşların çalışmak istedikleri ilçe kaymakamlığına başvuru gerçekleştirmesi zorunludur. Mevsimlik tarım işçisi olarak adlandırılan kişiler Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon ve Artvin illerinde çalışabilmektedir.
• Mevsimlik tarım adı verilen çalışmalarda çay ve fındık toplama işlemleri yapılmaktadır. Bu tür işlerde çalışmak isteyen ve çalışma izni muafiyeti kapsamında başvuru yapan Gürcistan uyruklu vatandaşların çalışma süreleri sınırlıdır. Bu süre bir takvim yılı içerisinde en fazla 90 gündür. Bu sürenin sınırlarını belirleyen ise yabancıların Türkiye’de kalma hakkına sahip oldukları kanuni kalış süresidir.
• Yabancı vatandaşların Türkiye’de yasal olarak kalabilecekleri süre; vize/vize muafiyeti /ikamet izni ile belirlenir. Bu süre sınırlı bir süredir ve yabancıların Türkiye’de kalış süresi bu belgelere göre geçerli olur.

Çalışma izni sorgulama ve izin sürecine ilişkin Karadeniz Bölgesi mevsimlik tarım işlerinde çalışmak isteyenler söz konusu koşullar doğrultusunda başvurularını gerçekleştirmelidir.

KKTC Çalışma İzni Sorgulama

Çalışma izni sorgulama, çalışma amacıyla izin başvurusunda bulunmuş yabancı uyruklu kimselerce araştırılmaktadır. KKTC çalışma izni sorgulama ise, çalışmak maksadı ile KKTC’de bulunmak isteyen yabancı uyruklu kişilerin izin müracaatı sonrasında neticeye ilişkin gerçekleştirdiği sorgulamadır.

KKTC çalışma izni sorgulama bağlamında yabancı uyruklu kişinin iş vereni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurmalı ve KKTC’ye gelmek isteyen çalışanı için ön onay almalıdır. Söz konusu kişilerin çalışma izinleri yasası uyarınca, pasaportlarıyla birlikte KKTC’ye giriş yapmaları ve giriş limanlarında giriş vizelerini işleme aldırmış olmaları gerekmektedir. Ön izin alan kişilerin KKTC’ye girmelerine, ön izin onayında ifade edilen işveren ve işyerinde ve yine ifade edilen meslekte çalışmaları koşuluyla izin verilmektedir.

KKTC çalışma izni sorgulama ile birlikte araştırılan hususlardan birisi de ifade edilen ön izin olmaksızın KKTC’de çalışılıp çalışılmayacağı hususudur. Ön izin olmaksızın ülkeye giriş yapan yabancı uyruklu kimselerin herhangi bir işyerinde istihdam edilmesi söz konusu değildir. Bununla birlikte bu kişilerin çalışma izni başvurusunda bulunması mümkün değildir. KKTC çalışma izni sorgulama noktasında ön izin tamamlandıktan sonra çalışma izni alınması gerekmektedir.

Çalışma izni sorgulama sonucunda izin alınabilmesi için öncelikle işvereni tarafınca ilgili bakanlıktan kedisi için ön izin alınan yabancı uyruklu çalışanın çalışma izni için işverenin gereken başvuruları yapması gerekir. Kişinin KKTC’ye girmesiyle birlikte on beş gün süre ile işveren, Çalışma Dairesi Bölge Amirliğine müracaat etmelidir. Çalışma izni işlemlerinin tamamlanması için gereken tüm prosedürün en geç otuz gün süre ile tamamlanmış olması şarttır. Çalışma izni sorgulamayla birlikte takip edilebilen ve Bakanlıkça değerlendirmeye tabi tutulan izin başvurusu uygun bulunursa yabancı uyruklu çalışan için çalışma izni verilip pasaportuna işlenecektir. Tüm bu süreçlerse, KKTC çalışma izni sorgulama yapılarak takip edilebilir.

Çalışma İzni Sorgulama E – Devlet

Çalışma izni sorgulama için kullanılabilir araçlardan birisi de e – devlettir. E – devlet aracılığı ile mevcut çalışma izni sorgulanabilir ve süreç takip edilebilir. Çalışma izni sorgulamak için; e – devlet üzerinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı | Yabancıların Çalışma İzinleri Otomasyon Sistemi kullanılabilir. Çalışma izni sorgulamak için erişim sağlandıktan sonra talep edilen bilgiler girilerek çalışma izni sorgulama gerçekleştirilebilir.

Çalışma izni sorgulama ve izin hakkı almak suretiyle Türkiye’de çalışmak isteyen her yabancı bu haktan yararlanamamaktadır. Yabancılara tanınacak çalışma izni için ifade edilmiş bir dizi şart ve kıstaslar bulunmaktadır. Bu şartları karşılayan ve gerçekleştirilen başvuru sonucunda onay alan yabacılar yasal işçi sıfatına sahiptirler. Zaman zaman çalışma izni sorgulama suretiyle çalışma iznine onay alıp almadığını merak eden yabancı uyrukluların, çalışma izninden müspet netice alabilmesi için karşılaması gereken şartlar şu şekilde ifade edilmektedir:

Çalışma izni sorgulama amacıyla çalışma iznine müracaat eden iş yerinin en az 100 bin TL ödenmiş sermayesi olmalı ve bunun yanı sıra iş yerine ait 800 bin TL brüt satış tutarı veya bir önceki seneye ait ihracat miktarının 250 bin USD olması gerekmektedir.

Çalışma izni sorgulama e – devlet üzerinden gerçekleştirilmekte olup iznin alınabilmesi için çalışma iznine müracaat eden işçinin çalışmak istediği iş yerine ait çalışanların en az beş tanesi T. C. Vatandaşı olmalıdır. Yabancı işçi şayet şirket ortağı ise bu durumda tanınan çalışma izni süresinin son altı ayında söz konusu işyerinde en az beş T. C. Vatandaşı işçi çalışması gereklidir. Çalışma izni için başvuran ve çalışma izni sorgulaması yapan şirket turizm şirketi ise bu şartın sağlanmasına lüzum yoktur.

Çalışma izni sorgulamasının yapılacağı e – devlet aracılığıyla ilgili Bakanlığa gerçekleştirilen başvuru ile birlikte sonucun alınması en fazla otuz gün sürmektedir. Yabancı uyruklu çalışan şayet kilit personel niteliğindeyse bu süre en fazla on beş gündür. Bu süreçte eksik bir belge veya evrak tespit edilirse evrakların tamamlanması için en fazla beş gün süre tanınır. Sürecin sonucu içinse yine online sistem üzerinden çalışma izni sorgulama işlemi ile öğrenilebilir.

Sonuç

Çalışma izni sorgulama ve çalışma izni noktasında yasaları ve hukuki süreci izah ederek, yabancı uyruklu kişilerin Türkiye Cumhuriyeti’nde çalışmasının izne tabi olduğunu ifade ettik. Çalışma izni sorgulama yapılarak alınmış izin sayesinde yabancı uyruklular yasal olarak çalışabilirken çalışma izninin olmaması hakinde yaptırımlar öngörülmüştür. Bu itibarla ifade edilen hukuki proses üzere çalışma izni alınması gereklidir. Başvuru ve ardından Bakanlığa belge ibraz ederek ilerleyen süreç oldukça titiz takip edilmelidir. Gerek çalışma izni sorgulama ve gerekse çalışma izni başvurusu sürecinde hak ve menfaat kaybı yaşamaksızın süreci kısa zamanda başarı ile tamamlamak için deneyimli bir avukata verilen vekaletname ile hareket etmek isabetli olacaktır. Zira çalışma izni sorgulama öncesinde geçen süreç teknik ve kapsamlı bir süreçtir.