Oturma İzni

Oturma izni kamu güvenliğini ve düzenini tesis etmek ve muhtemel riskleri en aza indirmek adına uluslararası hukukun bir getirisidir. Oturma izni hamili olmak için yasalarla düzenlenmiş şartları karşılamak gereklidir. Oturma izni, Türkiye Cumhuriyeti’nde doksan günden daha fazla kalmak için yabancı uyruklu kişilerce alınmaktadır. Zira oturma izni olmaksızın yasal sürenin üzerine çıkılması hukuken mümkün değildir. Pratikte ikamet izni olarak da kullanılan oturma izni, kanunlar ile tanzim edilmiş olup bu kanunlar:

• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
• 5683 Sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri İle İlgili Kanun

Üzere uygulanmaktadır.

Oturma izni muafiyet sahibi yabancı uyruklu kişiler istisna kabul edilmekle birlikte tüm yabancı uyruklu kişilerin vize sürelerini aşan süreler için Türkiye Cumhuriyeti’nde bulunabilmeleri adına oturma izni almaları zaruridir. İkamet izinleri, yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de bulunma ihtiyaçlarına göre farklı türlere ayrılır:

1. Kısa Dönem İkamet İzni,
2. Uzun Dönem İkamet İzni,
3. Aile İkamet İzni,
4. Öğrenci İkamet İzni,
5. İnsani İkamet İzni,
6. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni.

İfade edilen izin türlerinden hangisi, ikamet izni başvurusunda bulunmayı düşünen yabancı uyruklu kişi için uygun ise o izin ve yasal gereklilikleri göz önünde bulundurularak müracaat gerçekleştirilir.

Oturma İzni Nasıl Alınır?

Oturma izni için başvuru online sistem üzerinden gerçekleştirilmektedir. Göç İdaresine ait resmi web sitesine erişilerek e – ikamet aracılığıyla ikamet iznine müracaat edilmektedir. İkamet izni başvurusu gerçekleştirilirken e – ikamet sekmesinde yer alan ‘İlk kez ikamet izni başvurusu yapıyorum’ seçeneği kullanılarak form sayfasına erişilmektedir. Söz konusu formun kişiye ait doğru ve eksiksiz bilgilerle tamamlanıp onaylanması gereklidir.

Oturma izni başvurusu için online sistem üzerinden gerçekleştirilen işlemin ardından İl Göç İdaresi Müdürlüğünden randevu talep edilir. Randevu talebi de yine online olarak alınmakta olup talep için e – ikamet sistemi kullanılabilir. İlk paragrafta ifade edilen formun doldurulması ve tamamlanmasıyla birlikte bir adet çıktı alınır ve form imzalanır. İmzalanan forma ilave olarak oturma izni almak amacıyla gerekli belgeler de eklenerek İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne sunulur.

Oturma izni başvurusu için çıktısı alınıp imzalanan form, İl Göç İdaresinden alınan randevu gününe kadar kanunen ikamet izni tanımaktadır. Usulüne uygun yapılan ikamet izni başvuru neticesi genellikle en geç doksan gün süre ile açılanır ve herhangi bir problem olmadığı takdirde ikamet izin belgesi PTT kargoyla iletilir.

Oturma izni başvuru süreci oldukça karmaşık bir dizi yasal koşul ve hukuki prosedür içerir. Bu itibarla herhangi bir hata yapmamak veya yapılan hatadan dolayı hak kaybı yaşamamak adına uzman bir avukata vekaletname vermek suretiyle hukukçu nezaretinde çalışmak tavsiye olunur. Uygulamada çoğu kez görülmektedir ki; yapılan izin başvuruları hatalardan ve prosedüre tabi olmamaktan kaynaklı reddedilmekte ya da vize süresinin sonlanması neticesinde deport olmaktadır. Bu takdirde tekrar başvuru ve deportun kaldırılması adında epey işlem ve prosedür gerçekleştirilmelidir. Tüm bu süreçse ciddi bir zaman ve maliyet kaybına neden olacaktır.

Türkiye’de Oturma İzni Fiyatları

Oturma izni almak için ödenmesi gereken birtakım ücretler bulunmaktadır. Bu ücretler her yıl güncellenmekte olup 2022 yılı için Türkiye’de ikamet izni ücretleri:

• İkamet izni kart ücreti için 160 TL,

• İkamet izni harç ücreti için 1040 TL,

• İzin başvurusunda bulunan yabancının yaşına göre değişmekle birlikte sağlık sigortası ücreti (500 TL – 1750 TL arasında farklılık göstermektedir. Altmış beş yaş altı kişiler için mecburidir),

• Noter ve tercüme giderleri için en fazla 450 TL,

• Apostil onay harçları için 89.23/ sayfa başı TL (Bu harcamaya gerek görülmeye de bilir),

İfade edildiği üzeredir.

Oturma İzni Sorgulama

Oturma izni sorgulamak için e – ikamet adresi veya Göç İdaresi Genel Müdürlüğünden “ikamet izni kişisel bilgi sorgulama sonuçları” adresi kullanılmaktadır. E – ikamet üzerinden oturma izni sorgulamak için:

• Başvuru numarası,
• Cep telefonu ya da e – posta adresi,
• Yabancı kimlik numarası veya pasaport numarası,

Bilgileri kullanılarak ikamet izni sorgulanabilmektedir.

Oturma izni çeşitleri ilk başlıkta ifade edilmiş olup bu izinlerin hangi koşullarda alınabileceğini ve mevcut ikamet izninin nasıl iptal edileceğini Göç İdaresi Genel Müdürlüğü İkamet İzni Çeşitleri sayfasından öğrenebilirsiniz.

Oturma izni başvuruları için T. C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılan duyuruya göre:

İstanbul ilinde;

-Fatih ilçesi için; 6458 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi (yatırım amaçlı) kapsamındaki kısa dönem ikamet izni talepleri ile Fatih ilçesindeki üniversitelerde kayıtlı öğrencilerin öğrenci ikamet izni talepleri hariç olmak üzere;

-Esenyurt ilçesi için; 6458 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi (yatırım amaçlı) ve taşınmazın Esenyurt ilçesinde olması koşuluyla aynı maddenin (b) bendi (taşınmaz amaçlı) kapsamındaki kısa dönem ikamet izni talepleri ile Esenyurt ilçesindeki üniversitelerde kayıtlı öğrencilerin öğrenci ikamet izni talepleri hariç olmak üzere;

Esenyurt ve Fatih ilçelerinde 15.01.2021 tarihinden itibaren yapılan ilk başvurular kabul edilmeyecektir.

Oturma izni talebi için T. C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bir diğer duyuruya göre ise:

İkamet izni belgelerinde biyometrik  (ICAO standartlarında)  fotoğraf kullanımı zorunlu olup gerek E-ikamet sistemindeki başvuru sürecinde gerekse İl Göç İdaresi Müdürlüklerimizdeki işlemlerde aksaklık yaşanmaması adına söz konusu standartta fotoğraf uygunluğuna dikkat edilerek gerekmesi halinde fotoğrafların dijital halinin başvuru sürecinde ilgililere teslim edilmesi önem arz etmektedir.

Yabancı Oturma İzni

Oturma izni sahibi olabilmek için e – ikamet kullanılarak başvuru yapılmalı ve alınan randevu ile Göç İdaresi Müdürlüğüne müracaat edilmelidir. Göç İdaresi Müdürlüğü’ne gerekli belgeler ibraz edilir. Alınan ikamet iznine göre ibraz edilecek belgeler değişmekte olup kısa dönem oturma izni için gereken belgeler:

1. Oturma izni başvuru formu,
2. Pasaport ya da denk bir belgenin aslı ile birlikte fotokopisi,
3. Dört adet biyometrik fotoğraf
4. İkamet izni süresince kafi miktarda maddiyat beyanı,
5. Sağlık sigortası,

Şeklindedir. Kısa dönem oturma izni için ortak olan bu belgelere ilave olarak kişinin gelme amacına göre alakalı kurum ve kuruluşlardan alınmış imzalı belgelerin de ifade edilen belgeler ile birlikte sunulması gerekir. İkamet izni çeşitlerinden birisi olan öğrenci oturma izni için gereken belgeler ise:

1. İkamet izni başvuru formu,
2. Pasaport yahut eş değer bir belgenin aslı ve fotokopisi,
3. Biyometrik fotoğraf | 4 adet,
4. İkamet izni süresince gerekecek maddi yeterlilik beyanı,
5. Sağlık sigortası,
6. Öğrenci belgesi,

Olmak üzere duruma göre ilave belgeler de talep edilebilir. Bir diğer oturma izni olan uzun dönem oturma izni içinse:

1. İkamet izni başvuru formu,
2. Pasaport veya pasaporta denk bir belgenin aslı ve fotokopisi,
3. 4 adet biyometrik fotoğraf,
4. Oturma izni süresince yetecek miktarda maddi imkan beyanı,
5. Sağlık sigortası,
6. Son üç senede sosyal yardım alınmadığını ifade eden mühürlü ya da imzalı belgenin aslı,
7. Nüfus müdürlüklerinden alınan adres kayıt sistemine kayıtlı olduğunu düzenleyen belge,

Olmak üzere duruma göre ilave belgeler de talep edilebilir. Aile oturma izni alabilmek için ikamet alacak kişi tarafından hazırlanması gereken belgeler ise:

1. İkamet izni müracaat formu,
2. Pasaport ya da dengi bir belgenin yerine kullanılabilecek imzalı veyahut e – imzalı belge,
3. Biyometrik fotoğraf | 4 adet,
4. Duruma göre gerekli görüldüğü takdirde ilave belgeler,

Şeklide olup destekleyici tarafından hazırlanması gereken belgeler ise:

1. Pasaport veyahut dengi bir belgenin yerine geçebilecek imzalı ya da e – imzalı belge,
2. Nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi,
3. İzin süresince yeterli miktarda maddi imkan beyanı,
4. Müracaat eden aile bireylerinin her biri için sağlık sigortası,
5. İkamet izin belgesi veyahut denk bir belgenin aslı ile birlikte fotokopisi,
6. Adli sicil kaydı,
7. Nüfus müdürlüklerinden alınmış adres kayıt defterinde yer aldığına ilişkin belge,

Şeklindedir. İfade edilen belgeler haricinde, destekleyicinin eşi oturma izni almak istiyorsa bu durumda evlilik cüzdanı ya da denk bir belge de gerekli belgelere ilave edilmelidir. Destekleyicinin on sekiz yaşını doldurmamış çocuğu için de ikamet izni alınacaksa bu durumda doğum belgesi gereklidir. Şayet çocuğun anne ve babası boşanmışsa çocuğa ait velayet belgesi de gerekli belgeler ile birlikte sunulmalıdır.

İkamet izni alınırken sunulması gereken zaruri belgeler arasında yer alan fotoğrafın birtakım özelliklere ve ölçülere uygun olması gereklidir. Oturma izni için kullanılacak fotoğrafın son altı ay içinde çekişmiş ve biyometrik olması şarttır. Bilgisayar ve fotokopi kullanarak çoğaltılmış ve biyometrik nitelikte olmayan fotoğrafların kabul edilmesi söz konusu değildir. Biyometrik fotoğraf, sistem tarafından kontrol edilerek değerlendirilmekte ve aşağıdaki kriterlere sahip değilse reddedilecektir:

1. Kişinin yüzü ve saç modeli fotoğraf üzerinde ortalanmış olmalıdır. Tamamen görünür olan yüz, fotoğrafın %70 ila %80’ine tekabül etmelidir.
2. Fotoğrafta leke ve bükülme olmamalı ve nötr renklerde olmalıdır.
3. Fotoğraf, kişiye ait yüzün doğal rengini yansıtmalıdır.
4. Gözler açık ve net olmalı, saçlar yüzü kapatmamalıdır.
5. Fotoğraf, kameraya doğrusal bakarken çekilmeli, eğim ve açı bulunmamalıdır.
6. Fotoğraf, ağız kapalı çekilmeli ve yüzün her iki yanı da görülebilir olmalıdır.
7. Fotoğraf fonu desensiz ve gölgesiz olmalıdır. Saçların koyu renk olması durumunda beyaz, açık renk olması durumunda orta tonda gri kullanılmalıdır.
8. Fotoğrafta kırmızı göz bulunmamalı ve ışık açısı yüzün her iki kısmına da eşit yansımalıdır. Gölge ve yansıma bulunmamalıdır.
9. Fotoğrafta gözler net biçimde görünmeli ve kişi gözlük kullanıyorsa cam üzerinde yansımalar oluşmamalıdır. Renkli cam ve güneş gözlüğü ile fotoğraf çekinilmemelidir.
10. Mecburi kullandığınız aksesuarlar haricinde bir aksesuar kullanılmamalı ve şapka başlık gibi eşyalar bulunmamalıdır.
11. Fotoğrafta, başörtüsü fon renginden farklı olmalı ve yüzü kapatmamalıdır.
12. Bebeklerin ve çocukların fotoğraflarında bir üçüncü kişi bulunmamalı ve ifade edilen kriterlere uygun olmalıdır.

Oturma İzni Uzatma

Oturma izni, başvuru ile birlikte ikamet izninin türüne göre farklı sürelerde verilmekte olup sürenin tamamlanması halinde ikamet izni de sonlanır. İkamet iznini uzatan yabancı uyruklu kişi, Türkiye’de yasal olarak oturmaya devam edebilir. İkamet izni başvurusu valiliklere yapılır. Ancak mevcut ikamet izni süresinin tamamlanmasına en az altmış gün kalmasıyla birlikte, ikamet izni uzatma işlemi tamamlanmalıdır.

Oturma izni uzatma başvurusu, yabancının bilgilerini güncellemesi halinde randevu alınarak gerçekleştirilir. İl Göç İdaresi Müdürlüğü aracılığıyla yapılan güncellemenin ardından e – ikamet adresinden “ikamet izni uzatma” sekmesine erişilmek suretiyle süreç tamamlanır. Kişiye ait güncellenmesi gereken herhangi bir değişiklik mevcut değilse direkt uzatma başvurusunda da bulunulabilir. Başvuru yapıldıktan sonra başvuru formu yazdırılmalı ve kişice imzalanmalıdır. İmzalı form, “oturma izni uzatmak için gereken belgeler” ile birlikte beş iş günü içinde İl Göç İdaresine iletilmelidir. Peki, ikamet izni uzatmak için gereken belgeler nelerdir?

• İzin başvuru formu,
• Pasaport ya da denk bir belgenin noter onaylı imzası,
• Dört adet fotoğraf,
• İzin süresi boyunca yeterli düzeyde meddi imkan beyanı,
• Sağlık sigortası,

Olmakla birlikte bu belgelere ilave olarak izin türüne göre birlikte sunulması gereken belgeler şu şekildedir:

1. Uzatma başvurusu eğer kısa dönem içinse kısa dönem ikamet izni birlikte Türkiye’de ne maksatla bulunacağına ilişkin alakalı kurum ya da kuruluşlardan alınmış imzalı veyahut mühürlü belge,
2. Uzatma başvurusu öğrenci ikamet izni içinse aktif öğrenci olduğunu ifade eden imzalı, kaşeli veyahut mühürlü belge,
3. Uzatma başvurusu aile ikamet izni içinse ilk başvuruda sunulan belgelerin güncellenmiş hali.

Sonuç

Oturma izni, yabancıların bir süre veyahut süresiz biçimde Türkiye’de kalmaları için sahip olunması gereken yasal bir mecburiyettir. Türk hukuk sistemi, yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’ye gelme ve kalma amacına göre altı farklı oturma izni düzenleniştir. Kişi, hangi iznin kendisi için daha avantajlı olduğunu düşünüyorsa ve yasal gereklilikleri tamamladı ise o izin türüne müracaat edebilir. Oturma izni müracaatları, bizzat yabancı tarafından yapılabildiği gibi bu alanda uzman avukatlar ile de yapılabilir. Uzman hukukçu nezaretinde hareket edildiği takdirde gereken oturma izni için tüm formaliteler ve hukuki proses en kısa sürede tamamlanmaktadır.