Vasiyetname

Vasiyetname yapmak ayırt etme gücüne sahip ve on beş yaşını tamamlamış olan kişilerin kullanabileceği kişiye sıkı sıkıya bağlı olan haklardandır. Kişiye sıkı sıkıya bağlı olan haklar ise, sadece kişinin kendisi tarafından kullanılabilen temsilci veya üçüncü bir kişi tarafından kullanılamayan hakları ifade eder. Vasiyetname kişinin hayata veda etmeden, ölmeden önceki son talep, istek ve arzularını içerir. Bu istek ve arzular manevi boyutta kalabileceği gibi miras bırakanın sahip olduğu malvarlığının paylaşımına ilişkin hususlar da içerebilir. Bu iki durumun iç içe bulunduğu örnekler de son derece sıklıkla görülmektedir.

Vasiyetname çeşitleri; resmi, el yazılı ve sözlü olmak üzere üç çeşittir. En güvenilir olan kanunen ispatı kolay olanı resmi olandır.  El yazılı olanın geçerli olabilmesi içinde belirli şartların varlığı aranır. Sözlü vasiyetname ise istisnai bir durum olmakla birlikte olağanüstü durumlarda ortaya çıkar.

Vasiyet Ne Demek?

Vasiyet kişisel mal edinme ve biriktirme hakkının tezahürüdür. Mal varlığının nesilden nesile aktarılması olarak da görülebilir. Vasiyetname belirli şekil şartlarına tabidir. Vasiyet resmi, el yazısıyla ve sözlü olmak üzere üç şekilde yapılabilir. Bu husus Türk Medeni Kanununun 531. maddesinde düzenlenmiştir. Kanunda bahsedilen şekiller dışında vasiyetname yapılması mümkün değildir. Kanundaki şekil şartlarına aykırı yapılanlar ise görevli ve yetkili mahkemece, ilgililerin başvurusu üzerine iptal edilir.

Vasiyetname Şartları ve Vasiyetname Örneği

Vasiyetname şartları vasiyet düzenlenirken uyulması gereken kuralları ifade etmektedir. Öncelikle vasiyetname düzenleyebilmek için  ayırt etme gücüne sahip olmak ve on beş yaşını tamamlamış olmak gerekir. Bu şartların dışında düzenleme şekline göre özel şartlar da bulunmaktadır. Kanunda belirtilen şartlar şekil şartları olup aynı zamanda bu şartlara uyulmaması vasiyetin geçerliliğini yitirmesine sebep olabilmektedir.

Kanunda belirtilen şartlar vasiyet için geçerlilik şartı teşkil etmektedir. Uyulması zorunludur. Aksi bir şekilde düzenlenmesi mümkün değildir. Kanuna aykırı düzenlenmesi halinde hükümsüz veya yoklukla sakat olmasa da iptal edilebilirliğe tabidir ve gerekli şartlar iyice bilinmelidir.

Resmi Vasiyetname Örneği

Resmi vasiyetname şartları kanunda düzenlenmiştir. Resmi vasiyet; noterde veya sulh hukuk mahkemelerine başvurularak düzenlenebilir. Bu tip vasiyetname, resmi memur marifetiyle iki tanığın huzurunda düzenlenir. Miras bırakan arzu ve isteklerini resmi memura sözlü olarak bildirir. Resmi memur, miras bırakanın arzu ve isteklerine uygun olarak bu hususları yazıya döker. Yazı haline getirilen bu vasiyet miras bırakana verilir. Miras bırakan tarafından okunur, isteklerine uygun bir biçimde yazılmış ise imzalar. Daha sonra ise memur tarafından da tarih konularak imzalanır.

El Yazılı Vasiyetname

El yazılı vasiyetnamede; miras bırakan vasiyetin tamamını kendi el yazısı ile yazarak düzenlendiği tarihi de yıl ay gün şeklinde belirtmelidir. Tarih açık bir şekilde yazılmamış olsa bile yazılan metinden tarihin ne olduğu kesin olarak bilinebiliyor ise geçerlidir ve istenirse saklanmak amacı ile noter veya sulh hukuk mahkemesine de bırakılabilir.

El Yazılı Vasiyetname Örneği İçin Tıklayınız

Sözlü Vasiyet

Sözlü vasiyetname resmi veya el yazılı şekilde yapılmasının mümkün olmadığı hallerde gündeme gelir. Ölüm tehlikesi, ulaşım ve iletişim kesintisi, salgın hastalıklar, savaşlar vb. olağanüstü durumların ortaya çıkması sebebiyle yapılabilir. Bu tehlikelerden biriyle yüz yüze kalan miras bırakan, son arzu ve isteklerini iki tanığa bildirir. Bildirilen bu istek ve arzular iki tanık tarafından vakit kaybedilmeksizin kağıda geçirilerek sulh veya asliye hukuk mahkemesine bildirilir. Kağıda geçirmeye fırsat bulamazlar ise miras bırakanın istekleri mahkemeye anlatılarak tutanağa geçirtilir.

Miras bırakan daha sonra tekrardan vasiyetname düzenleme olanağına sahip olursa, bu olanağa sahip olduğu tarihten bir ay sonra sözlü vasiyet kendiliğinden ortadan kalkar.

Vasiyetname Yazmak İçin Kaç Yaşında Olmak Gerekir?

Vasiyetname yazmak için kaç yaşında olmak gerekir sorusunun cevabı karıştırılabilmektedir. Vasiyetname yapabilmek için çoğu insan ergin olmak gerektiğini düşünmektedir. Ergin olmak; ayırt etme gücüne sahip olma ve on sekiz yaşını tamamlamış olma unsurlarını birlikte taşımaktır. Kanun ise ergin olmanın gerekmediğini açıkça belirtmiştir.

Türk Medeni Kanununun 502. maddesinde “vasiyetname yazmak için kaç yaşında olmak gerekir” sorusunun cevabı bulunmaktadır. Kanuna göre vasiyet yapabilme şartları ayırt etme gücünü haiz olmak (herhangi bir akıl hastalığı bulunmamak) ve on beş yaşını tamamlamış olmaktır. Ayrıca şekil şartları da bulunmaktadır. Bu şekil şartları da Türk Medeni Kanununda düzenlenmiştir. Yapılan düzenlemelere ilişkin bilgiler makalemizde bulunmaktadır.

Noterden Yapılan Vasiyetname Geçerli Midir?

Noterde yapılan vasiyetname tür olarak resmi vasiyete örnektir ve geçerlik şartlarına tabidir. Resmi memur tarafından iki tanığın huzurunda düzenlenmelidir. İki tanığın taşıması gereken bir takım şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar Türk Medeni Kanununda şu şekilde düzenlenmiştir:

Madde 536- Fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okur yazar olmayanlar, miras bırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resmî vasiyetin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar.

Resmî vasiyetin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyet ile kazandırmada bulunulamaz.

Yine noterde yapılan vasiyetin geçerli olabilmesi için  resmi memur tarafından miras bırakanın arzu ve isteklerine göre düzenlenmeli ve miras bırakan tarafından okunup imzalanmalıdır.

Noterde Vasiyetname Ücreti

Noterde düzenleme şeklinde yapılacak olan vasiyetname ücretleri her yıl değişkenlik göstermektedir. Resmi vasiyet hükmünde olan noterde yapılanların geçerli olabilmesi için öncelikle kanunda belirtilen şartları taşımalıdır. Kanunda belirtilen şartları taşıyanlar için notere belli miktarda bir harç ödenmesi gerekmektedir. Her yıl güncellenen noterlik ücret tarifesine Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü sayfasından ulaşabilirsiniz.

Vasiyetname Kaç Yıl Geçerlidir?

Vasiyetname kişinin öldükten sonra geçerli olmasını istediği arzu ve isteklerini içermektedir. Miras bırakan tarafından geri alınmadığı veya yeni bir vasiyet düzenlenmediği sürece geçerlidir. Düzenlenen vasiyetname için herhangi bir geçerlilik süresi öngörülmemiştir. Kanunda bunun bir istisnası söz konusudur. Bu istisna ise sözlü vasiyette karşımıza çıkmaktadır. Sözlü olarak miras bırakanın, daha sonra resmi veya el yazılı şekilde düzenleme imkanı doğar ise bu süreden itibaren bir ay sonunda sözlü vasiyet kendiliğinden ortadan kalkar.

Vasiyetname Varsa Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Vasiyetname varsa miras paylaşımı, miras bırakanın yani murisin istekleri doğrultusunda yapılır. Fakat muris vasiyetname düzenlerken de belirli sınırlamalara tabi tutulmuştur. Bu hususlar mal varlığının tasarrufunda kısıtlama oluşturan istisnalar olarak da karşımıza çıkmaktadır. Miras bırakan vasiyet düzenler iken kanunda belirtilen yasal ve saklı paya sahip mirasçıların saklı payına zarar vermeksizin arzu ve isteklerde bulunmalıdır.

Kanunen saklı paya sahip mirasçıların saklı paylarının zarar görmesi halinde yapılan vasiyet kısmen geçersizlik teşkil edebilir. Bu gibi hallerin ortaya çıkmaması için malvarlığından saklı pay miktarı çıkartılarak tasarruf nisabı bulunmalı, tasarruf edilebilir kısım metne yazılmalıdır. Lakin miras bırakanın yani murisin vefat ettiği tarih itibari ile saklı paylı mirasçısı bulunmamakta ise tüm malvarlığını dilediği şekilde, dilediği kişilere bırakabilir.

Vasiyet alacaklıları alacaklarını alır, geriye kalan miras diğer yasal mirasçılar arasında paylaştırılır.

Saklı paylı mirasçılar ise kanunda açıkça belirtilmiştir;

• Murisin alt soyu yani çocukları, torunları vs. Evlat edinme yoluyla da soy bağı kurulmuş ise evlatlık da evlat edinenin saklı paylı mirasçısı olur.
• Murisin annesi
• Murisin babası
• Murisin sağ kalan eşi.

saklı paya sahiptirler.

Vasiyet, Sulh Hukuk Mahkemesine ulaşmasından itibaren bir ay içerisinde açılır ve geçerli olup olmadığı hususu Sulh Hukuk Mahkemesince incelenemez. Sulh hukuk hakiminin görevi vasiyeti açmak ve vasiyet alacaklılarına, yasal mirasçılara, atanmış mirasçılara kısacası tüm ilgililere tebliğ etmektir. Mirasın açılmasıyla hak sahibi olabilecek olan kişiler, miras bırakanın son yerleşim yerinde olan ve vasiyetin açıldığı Sulh Hukuk Mahkemesine itirazda bulunabilirler.

Sulh Hukuk Mahkemesine yapılan itirazlar ise yetkili olan Asliye Hukuk Mahkemesinde incelenir.

Bozulmayan Vasiyetname

Vasiyetname kanunda belirtilen şartlara uygun bir şekilde düzenlenmiş, kanuna, emredici hükümlere, ahlak kurallarına aykırılık teşkil etmiyor ise bozulması mümkün değildir. Bozulmayan vasiyetname miras bırakanın tüm istek ve arzularına uygun bir şekilde uygulanır. Vasiyet mahkemeye başvurularak tamamen veyahut kısmen bozulur ise bozulma oranında malvarlığı mirasçılar arasında paylaştırılır ve alacaklılar kısmen veya tamamen kazanmış oldukları hakları kaybedebilirler.

Vasiyetin bozulabilmesi için bu doğrultuda yetkili ve görevli mahkemede talep bulunulmalıdır. Mahkeme iddia edilen hususları yeterli bir şekilde inceledikten sonra bozulmasına veyahut geçerli olduğuna dair karar verir.

Vasiyetnamenin İptali

Vasiyetname içeriğinin murisin isteklerine göre düzenlenmediğini, diğer mirasçıların kanuni haklarına halel getirdiğini iddia eden yasal mirasçılar vasiyetnamenin iptalini talep edebilirler. Davanın açılacağı mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Mahkemeler murisin arzu ve isteklerine son derece önem vermektedir. Bu sebeple açık ve bariz bir hata, yanılma, ehliyet eksikliği vs. yok ise vasiyetin tamamının iptali son derece nadir görülür. Kısmen iptal kararları daha yaygındır.

Vasiyetin iptali için belirli şartların varlığı gerekir:

• Vasiyet miras bırakanı korkutma, zorlama, aldatma şeklinde baskılarla yapılmış ise,
• Murisin tasarruf ehliyetinin olmadığı yani vasiyet yapmak için yeterli akıl sağlığının bulunmaması, on beş yaşını tamamlamamış olması gibi durumların olduğu bir anda yapılmış ise,
• Vasiyet içerisindeki koşullar, yüklemeler kanuna ve ahlak kurallarına aykırılık teşkil ediyor ise,
• Kanunda belirtilen şekil şartlarına uyulmaksızın düzenlenmiş ise.

Vasiyet Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından  hak sahibi kişiler tarafından yapılan başvuru üzerine iptal edilebilir.

Yerel mahkeme olan yetkili Asliye Hukuk Mahkemesince vasiyetin iptaline ilişkin verilen kararların temyizi kabildir. İptale ilişkin ilişkin sayısız yüksek mahkeme kararı bulunmaktadır.

Yargıtay’ ın 3. Hukuk Dairesinin 2020/3545 E.  2020/6508 K. sayılı dosyasının 12.11.2020 tarihli kararında;

Davacılar … ve …; babaları …’ın noterce düzenlenen 26/03/2010 tarihli resmi vasiyetin, irade fesadı ve şekil eksikliği nedenleri ile geçersiz bulunduğunu, ayrıca vasiyettede mirasçılıktan çıkarılma nedeni olarak gösterilen sebeplerin gerçek dışı olduğunu ileri sürerek; vasiyetin irade fesadı ve şekil eksikliği nedenleriyle iptalini, bunun mümkün olmaması halinde ise mirasçılıktan çıkarmaya ilişkin bölümün iptali ile vasiyetin tenkisini talep etmiştir.

Birleşen davada davacılar … , …, … ve … ; dedeleri …’a ait vasiyetin, aynı vakıalara dayanarak iptalini talep etmişlerdir.

Davalı, asıl ve birleşen davanın reddini istemiştir.

Buna göre; mahkemece, infazı kabil verme ve doğru sicil oluşturma ilkeleri uyarınca; (asıl davada) davacılara, mirasbırakanın (annesi ve eşinden intikal edecek olan) hissesi yönünden elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi için dava açmak üzere süre verilmesi, açılacak olan davanın bekletici sorun yapılması ve ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, mirasbırakana intikal edecek olan hissenin elbirliği mülkiyeti halinde davacılar (ve davalı) adına tesciline karar verilmesi doğru olmadığı gibi 1109 ada 20 parsel sayılı taşınmazda kat irtifakı tesisi yoluyla oluşan her bir bağımsız bölüm hakkında (mirasbırakanın payı ile davacılar adına tescil edilen paylar açıkça belirtilerek) karar verilmesi gerekirken, üzerinde işlem yapma kabiliyeti kalmayan imar parseli üzerinden yazılı şekilde karar verilmiş olması da doğru değildir.

Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair karar düzeltme isteminin reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairece verilen 12/02/2020 tarihli ve 2019/4884 Esas 2020/1156 Karar sayılı onama kararının kaldırılmasına ve hükmün yukarıda açıklanan gerekçe ile BOZULMASINA, peşin alınan karar düzeltme harcının istek halinde düzeltme isteyene iadesine, 12/11/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.

Sonuç

Vasiyetname kişinin sahip olduğu tüm malvarlığını öldükten sonra ne şekilde dağıtılacağına ilişkin karar verebilme, kişiye malvarlığı hakkında öldükten sonra da tasarrufta bulunabilme imkanı sağlar. Vasiyetname ile murisin yapmış olduğu birikimler, mal varlıkları kendi istek ve arzularına göre dağıtılır. Vasiyetname kanunda belirtilen şartları taşıyor ise geçerliliğini korur. Kanuna, ahlaka veya murisin iradesine aykırılık teşkil etmesi halinde ise iptali mümkündür. Vasiyetin iptali için başvurulması gereken mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ayrıca geçerli olabilmesi için taşıması gereken şekil şartlarına muhakkak uyulmalıdır. İspatı ve geçerliliği daha kolay olmasına binaen mümkün ise resmi vasiyet yapılması daha uygun olacaktır.