Kanun Yararına Bozma

Kanun yararına bozma istinaf  ve/veya temyiz yolu kapalı olarak hakim veya mahkeme tarafından verilen kesin kararlarda veyahut kanun yolu açık olmasına rağmen süresinde başvuru olmamasına binaen istinaf veya temyiz incelenmesinden geçmeden kesinleşen kararlarda Adalet Bakanlığı tarafından hukuka ve yasaya aykırılık bulunduğunun tespiti halinde, verilen hukuka aykırı kararın Yargıtayca bozulması talebini, hukuka, yasaya aykırılıklarında açıkça belirtildiği yazılı bir dilekçeyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına bildirir.

Kanun yararına bozma olağan kanun yollarından biri olmayıp olağanüstü kanun yollarından biridir. Olağan kanun yolları; itiraz, istinaf ve temyizdir. Olağanüstü kanun yolları ise yargılamanın yenilenmesi ve makale konumuz olan kanun yararına bozmadır.

Kanun yararına bozma konusunu geniş bir kapsamda aşağıda inceleceğiz.

Kanun Yararına Bozma Nedir?

Kanun yararına bozma 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanununun 309. ve devamı maddelerinde hüküm altına alınmıştır. İstinaf ve temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen kararlarda hukuka, yasaya aykırılık tespit eden Adalet Bakanlığı; hukuka aykırılık teşkil eden sebepleri içeren bir yazıyla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına bildirimde bulunur. Yazılı bildirimi alan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Adalet Bakanlığınca gösterilen sebepleri aynen yazar ve hükmün bozulması talebiyle Yargıtay’ın ilgili ceza dairesine başvurur.

Adalet Bakanlığının istemiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın kanun yarına bozma talebini alan Yargıtay‘ın ilgili ceza dairesi bu talebi, sebepleri ve yasal nedenleri inceler. Yargıtay’ın ilgili ceza dairesi yapmış olduğu inceleme neticesinde ileri sürülen nedenleri geçerli ve yeterli görür ise ilgili karar veya hükmün kanun yararına bozma kararı verecektir. Yazılı bir dilekçeyle belirtilen nedenlerin geçerli veya yeterli görülmemesi halinde ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın kanun yararına bozma talebi ceza dairesi tarafından reddedilecektir.

Kanun Yararına Bozma Nedenleri

Kanun yararına bozma nedenleri 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanununun 309. maddesinin 4. fıkrasında sınırlı olarak sayılmıştır.

Kanun yararına bozma nedenleri şunlardır:

1. Kanunda belirtilen ilk nedende işbu kanunun bir başka maddesine 223 üncü maddeye atıfta bulunulmuştur. Bu madde “Duruşmanın sona ermesi ve hüküm” konusunu düzenlemektedir. 223 üncü maddede tanımlanmasına rağmen davanın esasını çözmeyen karar ilişkin karar veren mahkeme veya hakim, gerekli incelemeleri yaparak yeniden karar verebilir.
2. Yapılan yargılama neticesinde mahkumiyete ilişkin hüküm kurulmuşsa  davanın esasını ilgilendirmeyen usuli işlemlerde noksanlık var ise (savunma hakkının kısıtlanması, savunma hakkının kaldırılması)  hakim veya mahkeme tarafından yeniden yapılacak olan yargılama sonucuna göre hüküm verilecektir. Verilen yeni hükümle yine mahkumiyet kurulacaksa verilecek hapis cezası önceki verilmiş olan cezadan daha fazla olamayacaktır.
3. Hem davanın esasını çözüp hem de mahkumiyet dışında bir hüküm söz konusuysa yeniden yargılamaya gerek yoktur. Aleyhte sonuç doğurmaz.
4. Yargıtay ceza dairesinin doğrudan hükmedebileceği haller şunlardır; hükümlünün cezasının kaldırılması, hükümlüye daha hafif bir ceza verilmesi.

Direnme Kararı

Kanun yararına bozma kararına karşı direnme kararı verilebilmesi mümkün değildir.

Kanun yararına bozma gereken bir karar veya bir hüküm varsa ve bu yola Adalet Bakanlığınca başvurulmamış ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı resen hareket ederek bu yola başvurabilecektir. Adalet Bakanlığı’na kanun tarafından tanınan bu yetkinin bakanlık tarafından kullanılması halinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından kullanılamaz.

6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda Kanun Yararına Temyiz

6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 363 üncü maddesinde kanun yararına temyiz düzenlenmiştir. Buna göre ilk derece yerel mahkemeler tarafından verilen kesin kararlar ile istinaf yani üst dereceli mahkemenin incelemesinden geçmeksizin kesinleşen kararlarına, bölge adliye mahkemesi ilgili hukuk daireleri tarafından ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakılan davalarda kesin olarak verilen kararlar ile ilk derece mahkemesi olarak görev yaptıkları davalarda verdiklerin kararların temyiz incelemesinden geçmemiş, kesinleşmişse ve verilen tüm bu kararlardan biri hukuka, yasaya aykırı ise Adalet Bakanlığınca veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından resen kanun yararına temyiz yoluna başvurulabilir.

Temyiz talebi Yargıtay’ın ilgili hukuk dairesince ele alınır. Kanun yararına temyiz sebepleri incelenir. İleri sürülen sebepler yerinde görülürse Yargıtay’ın ilgili dairesi tarafından talep kabul edilir ve istinaf incelemesi yapılmaksızın kesinleşmiş veya kesin kararlar kanun yararına bozulur. Temyiz talebini içeriğini oluşturan sebepler Yargıtay tarafından yerinde görülmezse Adalet Bakanlığının veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talebi reddedilir.

Yargıtay’ın incelemesi sonucunda kanun yararına bozma kararı verilirse bu kararın bir örneği Adalet Bakanlığına gönderilir. İşbu karar Adalet Bakanlığınca Resmi Gazetede yayımlanır.

Kanun Yararına Bozma Dilekçesi

Kanun yararına bozmayı gerektiren hal Adalet Bakanlığınca resen tespit edilememiş veyahut Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca talepte bulunulmamış ise bozmayı gerektiren hal sebepleriyle birlikte yazılı bir dilekçeyle Adalet Bakanlığına bildirilir. Adalet Bakanlığına durumu bildiren kanun yararına bozulması talebini içeren dilekçenin alanında uzman bir avukat aracılığıyla yazılması ve başvuru yapılması büyük önem arz etmektedir. Aşağıda yazmış olduğumuz dilekçe basit bir örnekten ibaret olacaktır. Hak kayıplarını önlemek adına hukuki yardım almak son derece önemlidir.

T.C. ADALET BAKANLIĞI CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE

Gönderilmek Üzere

İSTANBUL ………  ASLİYE CEZA MAHKEMESİ’NE

KANUN YARARINA BOZMA TALEBİNDEN

BULUNAN HÜKÜMLÜ: (Ad, Soyad, Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası ve Adres yazılmalıdır.)

MÜDAFİİ: (Hükümlünün avukatı var ise, avukatın ad, soyad ve adres bilgileri)

DAVACI: K.H

KATILAN: (Suçtan zarar gören, müşteki, mağdur ad, soyad ve adres bilgileri yazılmalıdır. Tüzel kişi ise ünvanı.)

SUÇ KONUSU: Karşılıksız yararlanma

SUÇ TARİHİ: ………………..

BOZULMASI İSTENEN

MAHKEME İLAMI: İstanbul …….. Asliye Ceza Mahkemesinin ……… Esas, ……… Karar Sayılı ve ………….. tarihli kararının yasaya, usule ve hukuka aykırı olması sebebiyle kanun yararına bozma talebimizden ibarettir.

AÇIKLAMALAR

İstanbul ……… Asliye Ceza Mahkemesinin …….. Esas …….. Karar Sayılı ve ……….. tarihli kararıyla Türk Ceza Kanununun 163 üncü maddesinin 1. fıkrasındaki hükme binaen 4 aylık hapis cezasına çarptırıldım. Hakkımda hukuka, yasaya ve usule aykırı verilen işbu karar üst mahkemece incelenmeden, istinaf yapılmadan kesinleşmiştir. Karşılıksız kullanma sebebiyle tarafıma verilen hapis cezası hukuka aykırıdır. Suçta cezaların şahsiliği ilkesi Anayasamızda hüküm altına alınmıştır. Suça konu olayda kullanılan internet aboneliği şahsıma ait olsa da kullanan ben değil komşumdur.

Yeterli araştırma, inceleme yapılmadan kendimi savunmama izin verilmeden verilen bu mahkumiyet cezası kanunlara, hukuka aykırıdır. Tüm bu sebeplerle aleyhimde kurulan hüküm hakkında kanun yararına bozma kararı verilmelidir.

HUKUKİ DELİLLER: İnternet aboneliğine ilişkin form, kayıt bilgileri (ilgili kurumdan istenilmesini talep ederim), bilirkişi raporu, tanık ve sair tüm yasal delail.

HUKUKİ SEBEPLER: TCK, CMK 309. madde (kanun yararına bozma) ve ilgili yasal tüm mevzuat.

NETİCE-İ TALEP: Yukarıda arz olunan nedenlerle hukuka aykırı bir şekilde kurulan mahkumiyet kararının kanun yararına bozma kararı verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. Tarih:

Ad – Soyad

İmza

Sonuç

Kanun yararına bozma mahkeme veya hakim tarafından kurulan hükme karşı olağan kanun yollarından birine başvurulamadığı hallerde söz konusu olan olağanüstü kanun yollarından biridir. Kanun yararına bozmaya karar verecek mercii Yargıtay’dır. Yargıtay’a kanun yararına bozma konusunda başvuru yapabilecek iki kurum vardır. Bunlardan birincisi Adalet Bakanlığı, ikincisi ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığıdır. Kanun yararına bozma talebini inceleyen Yargıtay, bozma talebini yerinde görürse karar bozulacaktır. Yargıtay, yapılan başvuruyu uygun bulmaz ise talebin reddine karar verecektir.

Kanun yararına bozma talebi yerinde görülürse verilen bozma kararının bir örneği Adalet Bakanlığına gönderilecektir. Gönderilen karar örneği Adalet Bakanlığınca Resmi Gazetede yayımlanır.