Yaş Küçültme

Yaş küçültme nüfus kimliğindeki yaşın “haklı ve objektif sebeplerin olması halinde” aşağıya doğru çekilmesidir. Yaş küçültme nüfus kaydının düzeltilmesi niteliğinde bir talep olacağından bu talep yalnızca dava yolu ile ileri sürülebilecektir. Yaş küçültme talebi; askerlik, memuriyet gibi hak veya ödevlerin yerine getirilmesi amacıyla yapılabilir. Keyfi sebepler ileri sürülerek -yaşımı daha genç hissediyorum, arkadaşlarımla aramda çok yaş farkı var gibi- sebeplerle mahkemeye başvuru yapılması halinde dava mahkeme tarafından reddedilebilir. Yaş küçültme davasının açabilmesi ve mahkemece kabul edilebilmesi için gerekli olan şartları inceleyelim.

Yaş Küçültme Davası

Yaş küçültme davası kanunen tanınan bir hakkı elde etmek amacıyla açılabileceği gibi haklı ve geçerli sebeplerin olduğu, elde edilme mevzu bahis olmayan hakların olmaması halinde de açılabilecektir. Yaşın küçülmesi ile kişinin memur olabilmesi, belirli bir yaş sınırı olan imkanlardan faydalanabilmesi, sınava giriş gibi haklar elde etmek mümkün hale gelebilecektir.

Halk arasında yaş küçültme davası olarak bilenen davanın adı aslında yaş düzeltme davasıdır. Yaş düzeltme davası açılarak yaş küçültülebileceği gibi büyütülmesi de mümkündür.

Yaş Büyütme

Yaş büyütme de yaş küçültme gibi nüfus kayıtlarına yaşın gerçeğe aykırı bir şekilde kaydedildiği hallerde söz konusu olmaktadır. Yaş büyütme talebinde bulunacak olan kişilerin bu talebini haklı gösterecek objektif sebepleri olmalıdır. Subjektif sebepler yaş büyütme davasında mahkeme tarafından dikkate alınmayacaktır.

Yaş büyütme davası ile askerlik, emeklilik gibi bir kısım haklar elde edilebilmesi mümkündür. Lakin her ne kadar yaşın büyütülmesi doğrultusunda mahkemece karar verilse de yaşı büyütülmeden önce bedelli askerlikten faydalanamayan erkek yine bedelli askerlikten faydalanamayacaktır. Yaş küçültme ve yaş büyütme davaları yapısı itibari ile farklı sonuçlar doğurabilmektedir.

Yaş Düzeltme Davasının Kabul Edilebilmesi İçin Gereken Şartlar

Yaş düzeltme davası hem yaş küçültme hem de yaş büyütme için açılabilmektedir. Yaş düzeltme davası her halükarda mahkemece kabul edilir mi? Yaş düzeltme davasının kabul edilebilmesi için nelere dikkat edilmelidir? Yaş düzeltme davasında öncelikle hangi hususlar mahkemece dikkate alınır?

Yaş büyütme ya da küçültme davasının kabulü için öncelikle belirli objektif şartların varlığı aranır. Bunlar:

1. Haklı bir sebebin bulunması
2. Kişinin bir hastanede veya doğum evinde doğmamış olması
3. Düzeltilmek istenen iddia edilen yaşta bir kardeşin olmaması (kardeşler arasında en az 180 gün olmalıdır.)
4. Kişinin nüfusta görünen yaşı ile dış görünüşü arasında fark olması, bir diğer deyişle iddia olunan yaşa uygun dış görünüşe sahip olunması

Yaş küçültme veya yaş büyütme talebinin mahkeme hakimince kabul edilebilmesi için yukarıdaki tüm koşulların birlikte sağlanması gerekmektedir. Yukarıda sayılan koşullardan birinin eksik olması halinde açılan dava reddedilecektir.

Yaş düzeltme davasının kabulü için gerekli olan şartları tek tek başlıklar altında kısaca değinmek yerinde olacaktır.

Haklı Bir Sebebin Bulunması

Yaş küçültme talebinde bulunan kişinin haklı bir sebebinin bulunması gerekmektedir. Haklı sebep sadece bir hak kazanımını ifade etmez, bir haktan mahrum kalınmış olmasını, çekilen çeşitli sıkıntıları da kapsamaktadır. Dava dilekçesine tüm bu unsurlar yazılmalıdır. Mahkeme ileri sürülen sebeplerin haklılığının takdirini re’sen yapacaktır. Haklı bir sebebin ve diğer şartların bulunması halinde mahkeme davacının talebi doğrultusunda karar verecektir.

Kişi Bir Hastanede Veya Bir Doğum Evinde Doğmamış Olmalıdır

Kişi bir hastanede veya bir doğum evinde doğmuş ise yaşının nüfusa yanlış kaydedildiğini iddia ederek yaşının düzeltilmesini istemek pek mümkün değildir. Çünkü bir hastanede veya doğum evinde yapılan doğumlarda tarih kayıt altına alınır, tarihin kayıt altına alındığı belge resmi belge hükmündedir.

Resmi belge hükmünde olan bu belgenin aksinin ispatı mümkün müdür? Hastanede veya doğum evinde doğum sağlanmış olmasına rağmen yaş küçültme davası açılabilir mi?

Doğum belgeleri resmi belge hükmünde olmalarına rağmen aksinin ispatını sağlamak mümkündür. Doğum belgelerinin yanlış olduğunu savunan davacı sahtelik iddiası ile dava yoluna başvurmalıdır. Doğum tarihini gösteren belgelerin tahrif edildiği, gerçeği yansıtmadığı veya sahteliği kanıtlanır ise davacının yaş düzeltme talebine uygun şekilde karar verilebilecektir.

Düzeltilmek İstenen Yaşta Bir Kardeşin Bulunmaması

Kişinin ikizi olmadığı sürece aynı yaşta kardeşinin olması mümkün değildir. Davacının iddia ettiği yaşta bir kardeşi var ise dava mahkemece reddedilecektir. Şöyle ki tıbben yapılan doğumun üzerinden yapılacak bir sonraki doğum için en az yüz seksen gün geçmelidir. İki kardeş arasında yüz seksen günden az yaş farkı olması tıbba ve bilime aykırılık teşkil etmektedir.

Dış Görünüş İle İddia Edilen Yaş Arasında Uyum Olması

Davacı iddia ettiği yaşta görünmelidir. Davacının yaşı nüfusta otuz beş, olduğunu iddia ettiği yaş yirmi ise davacının dış görünüşü yirmi yaşa daha yakın olmalıdır. İddia edilen yaş ile dış görünüş arasında bariz bir farkın olması halinde mahkeme yaş küçültme talebini reddedecektir. Mahkemenin bu hususta şüpheye düşmesi halinde ise tıbbi tetkik istemesi mümkündür.

Yaş Düzeltme Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Yaş düzeltme davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkemesi ise davacının yerleşim yeri mahkemesidir. Yaş küçültme veya yaş büyütme davası olması fark etmeksizin dava Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılmalıdır. Davanın Asliye Hukuk Mahkemesi dışında bir mahkemede açılması halinde yaş küçültme talebi görevsizlik sebebiyle usulden reddedilecektir.

Asliye Hukuk Mahkemesinin yaş düzeltme hususunda vermiş olduğu kararlara karşı istinaf yolu açıktır.

Yaş Düzeltme Davalarının Tarafları Kimlerdir?

Yaş düzeltme davalarında davacı, yaş küçültme veya yaş büyütme isteğinde bulunan gerçek kişi iken davalı ise nüfus müdürlüğüdür. Ergin kılınma, reddi miras, mirasçılık belgesi verilmesi, ad ve soyadın değiştirilmesi gibi çekişmesiz yargı işlerinden olmayan yaş küçültme davalarında husumetin doğru kuruma yöneltilmesi büyük önem arz etmektedir. Yaş düzeltme davalarında davalı olarak nüfus müdürlüğünün gösterilmemesi halinde husumet yokluğundan davanın usulden reddine karar verilecektir.

Yaş Düzeltme Davalarında Deliller

Yaş düzeltme davalarında hangi deliller kullanılabilir? Yaş küçültme ve yaş büyütme davalarında sunulabilecek olan delillerde herhangi bir sınırlama var mıdır? Her delil hükme esas alınabilir mi? Mahkeme davacının getirdiği delilleri ile mi bağlıdır?

Yaş düzeltme davalarında her delil kullanılabilir. Bilirkişi, hastane raporları, tanık vb. Mahkeme davacının getirdiği deliller ile bağlı değildir. Mahkemenin davayı aydınlatma görevi olduğundan re’sen incelemelerde bulunabilecektir.

Yaş küçültme davalarında mahkeme davacının kemik yaşının tespitini sağlamak amacıyla devlet hastanesine veya adli tıp kurumuna sevkine karar verebilmektedir. Kemik yaşının tespitinde beklenen faydanın sağlanabilmesi için davacının yaşının yirmi beş yaşından küçük olması gerekmektedir. Lakin insanların kemikleri yirmi beş yaşına kadar büyüyüp gelişmektedir. Bu yaştan sonra kemiklerin büyümesi duracağından yaş tespitinde kemik ölçümü yapılması davayı aydınlatma açısından herhangi bir fayda sağlamayacaktır. Yirmi beş yaşından küçük davacılarının yaş küçültme taleplerinde kemik ölçümü büyük önem arz etmektedir.

Yaş düzeltme davalarında tanık dinlenebilmektedir. Hatta tanık delili tek başına yeterli olmasa bile çok önemli bir yer teşkil etmektedir. Tanık olarak davacının annesi, babası, kardeşleri doğum olayına şahit olan veya bu konuda görgü, bilgi sahibi olanlar dinlenebilecektir. Mahkeme tüm tanıkları dinleyebileceği gibi yeteri kadar tanığı dinlemekle de yetinebilir.

Yaş Küçültme Davası Ne Kadar Sürer?

Yaş küçültme davasında karar alınması çok uzun sürmemektedir. İki ila altı ay arasında dosya karara çıkabilmektedir. Fakat mahkemenin yaş küçültme talebinin incelenmesinde kemik ölçümü, bilirkişi raporu istemesi veya çokça tanık dinlemesi hallerinde bu süreç uzayabilmektedir. Davayı görmekte olan görevli ve yetkili Asliye Hukuk Mahkemesinin iş yoğunluğu da bu konuda önem arz etmektedir.

Sonuç

Yaş küçültme ve yaş büyütme talepleri yaş düzeltme başlığı altında toplanmaktadır. Bu sebeple yaş küçültme için aranan tüm şartlar yaş büyütme davalarında da geçerli olacaktır. Yaş küçültme davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili Asliye Hukuk Mahkemesi ise davacının yerleşim yeri mahkemesidir. Yaş küçültme davasında her türlü delil ileri sürüleceği gibi kemik ölçümü ve tanık beyanları büyük önem arz etmektedir. Yaş düzeltme davaları basit yargılama usulüne tabi olup kısa bir süre içerisinde mahkemece karar verilebilmektedir.