İsim Değiştirme

İsim değiştirme davası isim ve soy ismimizi iradi olarak seçemememizin bir sonucu olarak ortaya çıkan, gereksinim duyulan bir dava çeşididir. İsim değiştirme yoluna dava ehliyetine sahip her vatandaş başvurabilmektedir. Her ne kadar dava ehliyetine sahip vatandaşlar tarafından isim değiştirme için mahkemeye başvurulabilmesi mümkün ise de; yapılan her başvurunun talep eden lehine sonuçlanması söz konusu değildir. Kişinin isim değiştirme davası açarak ismini değiştirebilmesi için hukuki haklı sebeplerinin olması gerekir.

İsmini değiştirmek isteyenin dava açması gerekmekte iken kişinin isminin nüfus müdürlüğünce kayda yanlış geçirilmesi ve yapılan bu yanlışlığın önemsenmeyecek ufak bir yanlışlıktan ibaret olması halinde; ismin düzeltilmesi ilgili nüfus müdürlüğünce de yapılabilmektedir.

İsim Değiştirme Davası

İsim değiştirme davası bakımından yetkili mahkeme davacının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesi olduğu gibi görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir. İsmini değiştirmek isteyen kişi yetkili ve görevli mahkemeye yazılı bir dilekçe ile başvurmalıdır. Mahkemeye sunmuş olduğu yazılı dilekçede kişi, neden ismini değiştirmek istediğini tüm sebepleriyle birlikte açıklamalıdır. İsmini değiştirebilmek için dava açan kişinin haklı sebeplerinin bulunması davanın lehine sonuçlanmasını sağlayacaktır. Mahkemece yapılan incelemeler neticesinde ismini değiştirmek isteyen kişinin talebinin herhangi bir hukuki haklı sebebe dayanmadığına kanaat getirilir ise davacı tarafından açılan dava reddedilecektir.

İsim değiştirme davası kısa bir süre önceye kadar, reddi miras gibi çekişmesiz yargı işlerinden kabul edilirken daha sonraları yüksek mahkemece davanın çekişmesiz yargı işlerinden olmadığı, davalı tarafın nüfus müdürlüğü olarak gösterilmesi gerektiğine karar verilmiştir. Çekişmesiz yargı işlerinin ise aksi kanunlarca belirtilmediği sürece Sulh Hukuk Mahkemelerinde görüleceği hüküm altına alınmıştır.

Çekişmesiz Yargı Nedir?

Çekişmesiz yargı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 382 ila 388. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Buna göre çekişmesiz yargı işlerinden sayılabilmesi için bir konunun şu üç unsurdan birine sahip olması gerekecektir:

1. Kişiler arasında olan bir uyuşmazlığın olmaması
2. Taraflarca ileri sürülebilecek hakların bulunmaması
3. Hakimin herhangi bir başvuruyu beklemeksizin kendiliğinden re’sen harekete geçtiği haller

Son olarak çekişmesiz yargı sayılacağı tahdidi olarak sayılan belli özel durumlar söz konusudur. Bu durumlar ise Hukuk Muhakemeleri Kanununun 382. maddesinin 2 nolu bendinde düzenlenmiştir. Bunlardan bazıları:

• Kişiler ile ilgili çekişme olmayan yargı işleri
• Aile hukukuna ilişkin yargı işleri (çekişmesiz)
• Miras hukukundaki çekişmesiz olan işler
• Eşya hukuku konusuna ilişkin çekişme olmayan yargı işleri
• Ticaret hukukuna ait çekişme olmayan yargı işleri
• İcra İflas hukukuna ilişkin çekişmesiz işler
• Diğer kanunlardaki çekişmesiz yargı işleri

Çekişmesiz yargı işlerinde basit yargılama usulü uygulanır. Çekişmesiz yargı işlerinde kararın verilmesinden itibaren iki hafta içerisinde istinaf yoluna başvurulabilir. Fakat yukarıda da izah ettiğimiz üzere isim değişikliği davaları çekişmesiz yargı işi sayılmadığından bu kapsama dahil değildir.

İsim Değiştirme Dilekçesi Muhteviyatında Yazılması Gereken Haklı Sebepler

İsim değiştirme dilekçesi ile dava açan kişinin davasının mahkemece kabul edilebilmesi için haklı sebeplerin varlığı şarttır. Bu haklı sebepler kanunda tahdidi (sınırlı) olarak sayılmamıştır lakin yerleşik içtihatlarla sınırları çizilebilmiştir. Bu doğrultuda isim değiştirme dilekçesi içerisinde yer alması gereken haklı sebeplerden birkaç örnek vermek yerinde olacaktır;

1. Kişinin isminin bir terör örgütü elebaşıyla veya toplum tarafından bilinen bir suçlu ile aynı olması
2. Kişinin isminin dalga geçilecek kadar kötü veya komik olması
3. Kişinin isminin ahlak kurallarına aykırılık teşkil etmesi
4. Telaffuzu, söylenmesi zor bir isme sahip olunması
5. Kişinin kimliğinde yazan isimle tanınmaması, farklı bir isim veya lakap ile seslenilmesi, bunun uzun bir süredir devam etmesi bu sebeple kimlikteki isminin tanınma hususunda eksik kalması (mahlas)
6. Yapmış olduğu iş nedeniyle isminin haklı olarak değişmesini gerektiren haller
7. Kişinin kendisine veya ailesinden birine karşı pek kötü bir suç işleyen kişiyle aynı ismi taşıması ve bu durumun bir travma yaratması
8. Kişinin isminin değiştirilmesini gerektiren haklı sebep gösterilebilecek diğer haller

Yukarıdaki sayılan sebeplerden veya sayılmayıp da haklı sebep olarak nitelendirilebilecek haller mevcut olması halinde kişi yazılı bir dilekçeyle ikamet adresinde yetkili olan Asliye Hukuk Mahkemesine müracaat ederek mevzuya konu dava açmalıdır. Haklı sebeplerin varlığını saptayan mahkeme davacının haklı talebini kabul ederek isminin değiştirilmesine hükmedecektir.

İsmin değiştirilmesi davasında davalı nüfus müdürlüğüdür. Nüfus müdürlüğü ismin değiştirilmesi davasında kendisini bir çalışanıyla veya avukatıyla temsil edebilmektedir. Dolayısıyla ismin değiştirilmesi için mahkemeye dilekçe ile yapılacak başvuruda davalı olarak Nüfus Müdürlüğü gösterilmelidir. Davalı olarak nüfus müdürlüğü gösterilmediği takdirde davanın usulden reddedilmesi ihtimali söz konusudur. Bu sebeple isminizin değiştirilmesi için açacağınız davalarda kendinizi avukatla temsil ettirmeniz hukuki yararınızın korunmasına katkı sağlayacaktır.

İsim Değiştirme Davası İstinaf Kanun Yolu

İsim değiştirme davasında mahkemece aleyhine karar verilen davacı Bölge Adliye Mahkemesi’nde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 345. maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde istinaf kanun yoluna başvurabilir. İstinaf kanun yolunda yerel mahkemenin ismin değiştirilmesi hususunda vermiş olduğu karar usul ve esas yönünden incelenir. Davayı gören Asliye Hukuk Mahkemesince verilen karar kanuna uygun ise davacının istinaf taleplerinin reddine, Asliye Hukuk Mahkemesince verilen kararın yanlış olması ve davacının istinaf nedenlerinde haklı olduğu kanaatine varılır ise “kararın kaldırılması” kararı Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilecektir.

Soyad Değiştirebilmek Mümkün Müdür?

Soyad değiştirebilmek de gerekli şartları haiz olmak kaydı ile mümkündür. Aynı isim değiştirme davasında olduğu gibi soyadın değiştirilebilmesi için de haklı sebeplerin varlığı aranacaktır. Yine isim değiştirme davasında yetkili ve görevli olan Asliye Hukuk Mahkemesi, soyad değiştirme talebinde de aynıdır. İkametgah adresinin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemeleri yetkili ve görevlidir.

İsim Değiştirme Davası Hangi Hallerde Açılabilir?

İsim değiştirme davası makalemiz içerisinde belirttiğimiz haklı sebeplerin varlığı halinde açılabilecektir. İki tür isim değiştirme davası mevcuttur. Bunlardan birincisinde kişi ismini tamamen değiştirme talebinde bulunarak yeni bir isme sahip olur. İkincisinde ise nüfus müdürlüğü tarafından isimde yapılan harf hatalarının düzeltilmesi talebinde bulunulur. Örneğin; Tuğba ismindeki bir kişinin nüfus belgesine isminin Tuba şeklinde kaydedilmiş olması halinde yetkili Asliye Hukuk Mahkemesine başvurularak bu durum düzeltilebilir.

Dava Açmadan İsim Değiştirme İmkanı Var Mıdır?

Dava açmadan isim değiştirme imkanı sınırlı hallerde mevcuttur. Bu haller 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun Geçici 11. maddesinde belirtilmiştir. Bu maddeye göre 6.12.2019 tarihinden itibaren aşağıdaki hususların var olması halinde üç yıl içerisinde dava açmaksızın nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvuru yapılarak isim değiştirme söz konusu olabilecektir. Bu haller;

• Kişinin soyadının Soyadı Kanununa aykırılık teşkil edecek şekilde imla veya yazım hatası olması
• Soyadının genel ahlaka uymaması, anlam kaymalarına sebep olması
• Toplumca komik bulunan isim ve/ veya soyada sahip olunması

Yukarıdaki hususların varlığı halinde il/ ilçe kurulları tarafından bir defaya mahsus olmak üzere kişinin talebi üzerine isimin değiştirilmesi mümkün kılınmıştır.

İsim Değiştirme Davasında Ücret

İsim değiştirme davasını bir avukatla yürütmek isteyen kişi almış olduğu hukuki danışmanlık ve hizmet sebebiyle avukata bir miktar vekalet ücreti ödemelidir. Bu ücret hukuki hizmet alınan avukatın talep, beklenti, tecrübesine göre değişiklik arz etmektedir. Konu hakkında detaylı bilgi almak isteyen vatandaşların İstanbul Barosu tarafından her sene yayınlanan tavsiye ücret tarifelerine bakmasında fayda olacaktır. Burada gösterilen miktarlar isim değiştirme davası ücreti hususunda da ödenecek ücrete ilişkin bir fikir edinilmesini sağlayacaktır.

Sonuç

İsim değiştirme hususunda genel yol Asliye Hukuk Mahkemesine yazılı bir dilekçeyle başvuru yapmaktır. Nüfus Kanuna eklenen geçici madde ile kısa bir süreliğine dava açmaksızın isim değiştirme de mümkün hale gelmiştir. İsim değiştirme davasının amacı haklı sebeplerin varlığı halinde kişinin istemediği isim ile hayatını idame ettirme zorunluluğunu ortadan kaldırmaktır. Doğarken her ne kadar isim seçme hakkımız olmasa da yaşarken belirli sebeplerin varlığı halinde isim değiştirme yoluna başvuru yaparak hayatımızın geri kalanını seçtiğimiz isimle yaşamamız mümkün hale getirilmiştir.